Czy bycie niewielką nadwagą naprawdę jest w porządku?

Otyłość dość wyraźnie zwiększa ryzyko wielu problemów medycznych. Ale podczas gdy społeczeństwo i eksperci medyczni kładą duży nacisk na utrzymanie „normalnej” masy ciała, nadmierne ryzyko związane z samą nadwagą – posiadanie umiarkowanie podwyższonego wskaźnika masy ciała (BMI), w przeciwieństwie do otyłości – jest w rzeczywistości mniej oczywiste.

Wydaje się, że ta wiadomość niesie ze sobą mieszane wiadomości. Dowiedzenie się więcej o tym, co mówią badania, może pomóc ci lepiej zrozumieć swoje zdrowie.

Wskaźnik masy ciała (BMI)

Wynik BMI ma być szybkim sposobem określenia, czy dana osoba ma zbyt dużo tkanki tłuszczowej. Wyniki BMI od 20 do 24,9 są uważane za normalne, wyniki od 25 do 29,9 to nadwaga, wyniki od 30 do 34,9 to otyłość, a wyniki powyżej 35 są skrajnie otyłe. Wyniki poniżej 20 są uważane za niedowagę.

Możesz łatwo obliczyć swój wynik za pomocą kalkulatora.

Praktycznie wszystkie badania wykorzystujące wyniki BMI są zgodne co do kilku punktów:

• Osoby otyłe lub bardzo otyłe mają znacznie zwiększone ryzyko śmiertelności z jakiejkolwiek przyczyny.
• Osoby z niedowagą mają również zwiększone ryzyko śmierci. Uważa się, że jest to spowodowane głównie podstawowymi procesami chorobowymi – takimi jak choroba serca, choroba płuc, rak lub infekcja – które same w sobie często powodują utratę masy ciała wraz z postępem choroby.

Jeśli istnieją kontrowersje, skupiają się one na osobach, które są sklasyfikowane jako osoby z nadwagą, ale nie są otyłe – to znaczy, których wynik BMI wynosi nieco ponad 25. Większość badań wykazała zwiększone ryzyko medyczne nawet dla tego łagodnego stanu nadwagi, ale kilka badania wykazują nieco mniejsze ryzyko dla tych osób.

Zasugerowano kilka wyjaśnień tej pozornej rozbieżności. Największą popularnością cieszy się pomysł, że sam pomiar BMI — który po prostu uwzględnia wagę i wzrost — często podaje fałszywą miarę „nadwagi”, jeśli dana osoba jest po prostu w dobrej formie i ma dobrą masę mięśniową.

Oznacza to, że dla zdrowych osób z BMI 25 lub 26 „nadmierna” waga może w rzeczywistości nie być gruba.

Paradoks otyłości w chorobach serca

Od początku XXI wieku badania nad śmiertelnością osób z chorobami serca wykazały, że statystyki przeżycia faworyzują osoby z nadwagą w zakresie BMI. Dalsze obszerne przeglądy systematyczne i metaanalizy badań potwierdziły to odkrycie.

Pomysł, że ludzie, których pomiary BMI są powyżej normy, mogą mieć zmniejszoną śmiertelność z przyczyn sercowo-naczyniowych, nazwano „paradoksem otyłości”.

W badaniu opublikowanym w 2015 roku w czasopiśmie Heart zebrano dane z 89 badań, w tym ponad 1,3 miliona osób z chorobą wieńcową. Osoby z niedowagą miały najwyższe ryzyko śmiertelności zarówno krótko-, jak i długoterminowej (powyżej trzech lat).

Osoby z nadwagą lub otyłością miały mniejsze ryzyko śmiertelności krótko- i długoterminowej w porównaniu z osobami, które miały BMI w zakresie prawidłowej masy ciała. Jednak ci, którzy byli w kategoriach otyłości, mieli wyższe ryzyko zgonu po pięciu latach obserwacji.

W badaniu z 2018 r. przeanalizowano 65 wcześniejszych badań z udziałem 865 774 osób, które przeszły operację pomostowania tętnic wieńcowych lub rewaskularyzację wieńcową z przezskórną interwencją wieńcową.

Badanie potwierdziło, że w porównaniu z osobami o normalnej masie ciała, śmiertelność z jakiejkolwiek przyczyny była wyższa w przypadku osób z niedowagą i niższa w przypadku osób z nadwagą, otyłością lub ciężką otyłością. Znajdowanie się w kategorii BMI z nadwagą wiązało się z najniższym ryzykiem wystąpienia poważnych niepożądanych zdarzeń sercowo-naczyniowych.

Dlaczego istnieje paradoks otyłości? Obecnie uważa się, że BMI jest niewystarczającą miarą ryzyka sercowo-naczyniowego danej osoby, ponieważ nie uwzględnia masy mięśniowej i ogólnej sprawności sercowo-oddechowej. Na przykład bardzo sprawni sportowcy często mają podwyższone BMI.

Z drugiej strony osoby, które wcześniej mogły mieć nadwagę, a następnie rozwijały się choroby serca, często rozwijają zanik mięśni, a ich BMI może spaść do normalnego zakresu. Zatem sam BMI może dawać mylący obraz zdrowia układu krążenia danej osoby.

Wielu ekspertów twierdzi teraz, że zamiast polegać na BMI w celu ustalenia, czy waga przyczynia się do ryzyka sercowo-naczyniowego, powinniśmy więcej pomyśleć o tłuszczu w jamie brzusznej.

Tłuszcz brzuszny i BMI

Zbyt duża ilość tłuszczu – w szczególności zbyt duża ilość tłuszczu w okolicy brzucha – powoduje znaczne obciążenie metaboliczne układu sercowo-naczyniowego i zwiększa ryzyko chorób sercowo-naczyniowych.

Wskaźnik BMI jest bardzo dokładny w przypadku osób z dużą niedowagą lub dużą nadwagą (np. trudno jest uzyskać wystarczającą masę mięśniową, aby uzyskać BMI powyżej 30 bez nadużywania sterydów), ale BMI jest mniej dokładny w przypadku osób z nadwagą .

W rzeczywistości są osoby, które mają BMI w zakresie od 25 do 29 tylko dlatego, że są w świetnej formie. Ale te osoby prawdopodobnie wiedzą, kim są.

Jeśli więc masz wynik BMI w kategorii „nadwaga”, odpowiedz na jedno pytanie: Czy Twój obwód w talii jest mniejszy niż obwód bioder?

Jeśli tak, to prawdopodobnie jesteś jedną z tych osób w doskonałej kondycji fizycznej, a „nadmierna” waga przyczyniająca się do twojego wyniku BMI to mięśnie, a nie tłuszcz. Ale jeśli odpowiedź brzmi „nie” i masz centralnie odkładany tłuszcz, jest powód do niepokoju.

Chociaż wynik BMI jest czasem przydatny i łatwy do zmierzenia, stosunek talii do bioder jest prawdopodobnie ważniejszym wskaźnikiem ryzyka sercowo-naczyniowego.