Półpasiec a ospa wietrzna: jak są połączone?

Półpasiec (varicella-zoster) i ospa wietrzna (varicella) to choroby zakaźne wywoływane przez ten sam wirus zwany wirusem półpaśca (HZV). Chociaż niektóre objawy ospy wietrznej i półpaśca są podobne, nie są uważane za tę samą chorobę.

Ospa wietrzna jest zazwyczaj chorobą wieku dziecięcego, która jest zwykle mniej ciężka niż półpasiec. Kiedy dziecko zachoruje na ospę wietrzną, organizm zwalcza objawy wirusa, ale wirus nie znika całkowicie; trafia do podstawy nerwu i pozostaje tam w stanie uśpienia przez całe życie. Nazywa się to opóźnieniem.

Jeśli wirus HZV zostanie ponownie aktywowany (zmieniony ze stanu utajonego na aktywny), może powodować półpasiec. Jeśli dochodzi do reaktywacji wirusa HZV (z utajonego stadium ospy wietrznej), zwykle następuje to w wieku około 50 lat lub starszych. To powiedziawszy, większość ludzi nigdy nie doświadcza reaktywacji, a kiedy to nastąpi, półpasiec ogranicza się do jednego małego obszaru.

Objawy półpaśca a ospa wietrzna

Oznaki i objawy ospy wietrznej

Objawy ospy wietrznej zwykle trwają około czterech do siedmiu dni; najczęstszym objawem jest swędząca, bolesna wysypka z wypełnionymi płynem pęcherzykami lub pęcherzami, które zamieniają się w strupy. Wysypka często najpierw pojawia się na klatce piersiowej, a następnie może rozprzestrzenić się na inne obszary ciała (w tym plecy, twarz, powieki, usta, a nawet okolice narządów płciowych).

Zwykle potrzeba około siedmiu dni, aby wszystkie pęcherze zamieniły się w strupy. Ostatecznie większość skóry może być całkowicie pokryta pęcherzami i strupami.

Objawy, które często pojawiają się dzień lub dwa przed pojawieniem się wysypki, obejmują:

• Zmęczenie
• Utrata apetytu
• Gorączka
• Bół głowy

Uwaga: u dzieci wysypka jest zwykle pierwszym objawem choroby, a objawy, takie jak zmęczenie i utrata apetytu, często nie pojawiają się przed jej wybuchem.

Oznaki i objawy półpaśca

Objawy półpaśca obejmują:

• Nadwrażliwy obszar skóry, w którym wysypka przygotowuje się do wybuchu, która może swędzieć lub czuć mrowienie
• Bół głowy
• Zmęczenie (może wystąpić w początkowej fazie półpaśca, zanim pojawi się wysypka)
• Wysypka pojawiająca się na tułowiu
• Pęcherze pojawiające się w gronach
• Łagodny swędzenie lub dyskomfort od łagodnego do intensywnego bólu
• Pęcherzyki żółkną i zaczynają wysychać i pokrywać się skorupą (około 7 do 10 dni po początkowym pęknięciu)

Wysypka, która rozwija się na półpasiec, zwykle goi się w ciągu dwóch do czterech tygodni, często pozostawiając zmiany pigmentowe i blizny w jamie ustnej.

Inne objawy/komplikacje

Najczęstszym powikłaniem półpaśca jest stan zwany neuralgią popółpaścową (PHN), który obejmuje ból, który utrzymuje się (ponad 90 dni po wystąpieniu wysypki) w obszarze, w którym kiedyś występowała wysypka. Ten ból może trwać do tygodni, miesięcy, a czasem nawet lat.

Wraz ze starzeniem się osoby wzrasta ryzyko wystąpienia PHN po pęknięciu półpaśca.

Około 10% do 13% osób w wieku 60 lat i starszych z półpasiec będzie zachorować na PHN. PHN występuje rzadko u osób poniżej 40 roku życia.

Czy ospa wietrzna i półpasiec są zaraźliwe?

Gdy dana osoba zostanie narażona na ospę wietrzną lub półpasiec, etap inkubacji (czas, jaki upływa od początkowego narażenia do wystąpienia objawów) wynosi od 10 do 21 dni.

Ospa wietrzna i półpasiec są najbardziej zaraźliwe po okresie inkubacji, kiedy pojawiają się objawy pęcherzy.

Jak zaraźliwa jest ospa wietrzna?

Ospa wietrzna jest uważana za bardzo zaraźliwą infekcję wirusową. Wirus jest przenoszony drogą powietrzną i rozprzestrzenia się poprzez wdychanie cząsteczek powstających z pęcherzy. Można ją również skurczyć bezpośrednio dotykając płynu pochodzącego z pęcherzyków (zmiany skórne).

Ospa wietrzna jest uważana za zaraźliwą od jednego do dwóch dni przed pojawieniem się wysypki, dopóki pęcherze nie uformują wszystkich strupów. Po utworzeniu wszystkich strupów choroba nie może się rozprzestrzeniać.

Jak zaraźliwy jest półpasiec?

Chociaż półpasiec nie może przenosić się z jednej osoby na drugą, osoba, która ma aktywny wybuch (w fazie pęcherzyka lub pęcherza) półpaśca, może przenosić wirusa ospy wietrznej na osobę, która wcześniej nie chorowała na ospę wietrzną.

Należy zauważyć, że jedynym sposobem na uzyskanie półpaśca jest reaktywacja wirusa ospy wietrznej, który przeszedł w stan uśpienia; nie jest zaraźliwa, o ile przenosi się z osoby na osobę jako półpasiec.

Innymi słowy, jeśli nigdy nie chorowałeś na ospę wietrzną, nie możesz zarazić się półpaścem od kogoś, kto ją ma, ale osoba z półpaścem może przenieść na ciebie wirusa ospy wietrznej.

Szczepienia i profilaktyka

Szczepienia przeciwko ospie wietrznej

Istnieją dwie opcje szczepionki na ospę wietrzną:

1. Otrzymanie dwóch dawek szczepionki przeciwko ospie wietrznej (varicella)
2. Otrzymanie szczepionki skojarzonej zwanej MMRV (która obejmuje szczepionkę przeciwko odrze, śwince, różyczce i ospie wietrznej / ospie wietrznej)

Szczepienie półpaśca

W wieku 50 lat i starszych Centers for Disease Control and Prevention (CDC) zaleca, aby zdrowi dorośli otrzymali szczepionkę na półpasiec zwaną rekombinowaną szczepionką półpaśca (RZV, Shingrix), aby zapobiec półpaścowi i długotrwałym powikłaniom półpaśca.

Zapobieganie

Istnieje kilka środków zapobiegawczych, aby uniknąć infekcji wirusem ospy wietrznej, w tym:

• Zaszczep się (to najlepsza metoda zapobiegania).
• Unikaj bezpośredniego kontaktu z osobami zarażonymi półpasiec lub ospą wietrzną.
• Jeśli masz półpasiec lub ospę wietrzną, zakryj obszar wysypki podczas kontaktu z innymi ludźmi.
• Jeśli masz półpasiec lub ospę wietrzną, unikaj drapania lub dotykania wysypki w inny sposób.
• Przestrzegaj ścisłych wytycznych dotyczących mycia rąk zgodnie z CDC.