Anatomia nerwu węchowego

W rzeczywistości para nerwów czaszkowych, nerw węchowy, przekazuje informacje do mózgu z receptorów węchowych w nosie. Nerw węchowy jest czasami określany jako pierwszy nerw czaszkowy lub CN1. Czaszkowy oznacza „z czaszki”. Spośród 12 nerwów czaszkowych, nerw węchowy i nerw wzrokowy, które przekazują informacje wizualne do mózgu, są jedynymi, które nie łączą się z pniem mózgu.

Anatomia

Nerw węchowy jest najkrótszym nerwem w ludzkiej głowie. Pochodzi z błony śluzowej węchowej (błony śluzowej) wzdłuż podniebienia jamy nosowej (nozdrza). Ten nerw składa się z wielu małych włókien nerwowych zwanych pęczkami, które są połączone cienkimi paskami tkanki łącznej.

Wiązka rozciąga się od jamy nosowej przez kość sitową za nosem. Stamtąd pęczki trafiają do wnętrza struktury zwanej opuszką węchową. W każdym nozdrzu znajduje się bańka, która wysyła informację przez tak zwany przewód węchowy do mózgu.

Impulsy te trafiają do kilku obszarów mózgu, w tym:

• Uncus
• Zakręt hipokampowy
• Migdał
• Kora śródwęchowa

Funkcjonować

W przeciwieństwie do wielu innych nerwów, nerw węchowy ma jedno zadanie — umożliwia wąchanie rzeczy.

Kiedy cząsteczki znajdujące się w powietrzu dostają się do jamy nosowej, wchodzą w interakcje z receptorami nerwu węchowego i rodzajem tkanki zwanej nabłonkiem węchowym, który znajduje się w kilku obszarach jamy nosowej i zawiera miliony receptorów.

Wszystkie te receptory wysyłają następnie zebrane informacje do ośrodkowego układu nerwowego. Twój mózg następnie interpretuje te informacje jako zapach.

Powiązane warunki

Szereg warunków może zakłócać węch, podobnie jak kontuzja. Mogą one powodować osłabienie lub całkowitą utratę węchu, nieprzyjemne zapachy, a nawet podwyższenie węchu.

Następujące terminy są używane do opisania niektórych objawów związanych z zaburzeniami percepcji zapachu:

• Dysosmia: Dysosmia może powodować zniekształcenie sposobu postrzegania rzeczywistego zapachu lub może powodować zapachy fantomowe – zapachy, których w rzeczywistości nie ma. Nazywa się to halucynacją węchową. W większości przypadków jest to spowodowane zwyrodnieniem nabłonka węchowego.

• Anosmia: Anosmia to całkowita utrata zmysłu węchu. Może to być spowodowane infekcją, blokadą lub urazem głowy.

• Hiposmia: Hiposmia to zmniejszona zdolność wykrywania zapachów. Może to być spowodowane alergiami, polipami nosa, infekcjami wirusowymi i urazami głowy.

• Hiperosmia: Hiperosmia jest stosunkowo rzadkim stanem, w którym występuje podwyższony węch. Czasami zdarza się samo, ale może również wystąpić jako część innego stanu, w tym choroby autoimmunologicznej, boreliozy i ciąży. Niektóre zapachy mogą powodować silny dyskomfort i mogą prowadzić do bólu głowy, migreny, nudności i wymiotów. Zapachy, które najprawdopodobniej wywołają objawy, to zapachy chemiczne, perfumy, środki czyszczące i świece zapachowe.

Zmiany w węchu mają również duży wpływ na zmysł smaku.

Powirusowa utrata węchu

Najczęstszym stanem wpływającym na nerw węchowy jest przeziębienie, ale inne choroby wirusowe mogą mieć ten sam efekt.

Zapewne wiesz, że zatkany nos, który wypełnia zatoki, może skutkować obniżoną zdolnością węchu, która powraca po ustąpieniu zatkanego nosa.

Czasami jednak powrót do końca zajmuje trochę czasu. Nazywa się to powirusową utratą węchu (PVOL) i prawdopodobnie wszyscy ją w pewnym momencie doświadczają. Naukowcy nie rozumieją dokładnie, dlaczego tak się dzieje, ale podejrzewają, że dzieje się tak, ponieważ niektóre wirusy – w tym przeziębienie i grypa – w jakiś sposób uszkadzają błonę śluzową i nabłonek węchowy.

Pourazowa utrata węchu

Anosmia lub hiposmia może wynikać z urazu głowy, który nazywa się pourazową utratą węchu (PTOL). Strata związana jest zarówno z powagą urazu, jak i z uszkodzoną częścią głowy. Urazy z tyłu głowy są najbardziej prawdopodobnymi przyczynami utraty węchu.

To może wydawać się dziwne, ponieważ nerwy węchowe znajdują się z przodu mózgu. Kiedy następuje uderzenie w tył głowy, mózg może wysunąć się do przodu i zderzyć z wewnętrzną częścią przednią czaszki – dokładnie tam, gdzie znajduje się nerw węchowy. Następnie, gdy mózg odskakuje, szarpie delikatne włókna nerwowe, które mogą zaczepić się o szorstkie krawędzie maleńkich otworów w czaszce, przez które przechodzą.

Nerwy węchowe mogą zostać w ten sposób zerwane, ale często utrata węchu jest spowodowana stłuczeniem opuszki węchowej.

PTOL może być również spowodowany uszkodzeniem twarzy, takim jak uderzenie w nos.

Inne przyczyny utraty węchu

Pogorszenie węchu może również wystąpić z powodu guzów, takich jak oponiaki bruzdy węchowej, a także być wczesnym objawem niektórych chorób neurologicznych, takich jak choroba Parkinsona, choroba Alzheimera i otępienie z ciałami Lewy’ego.

Leczenie

Jeśli utraciłeś zmysł węchu z powodu znanej przyczyny, którą można leczyć — na przykład poprzez chirurgiczne usunięcie polipów nosa, wyprostowanie przegrody lub oczyszczenie zatok — możliwe, że z czasem Twój zmysł węchu poprawi się.

Tak dzieje się w wielu przypadkach powirusowej utraty węchu, chociaż rozsądek może nigdy nie zostać w pełni przywrócony. Badanie opublikowane w 2014 roku wykazało, że ponad 80 procent uczestników zgłosiło poprawę zdolności węchowych rok po zdiagnozowaniu utraty.

Jeśli osłabiony zmysł węchu jest spowodowany zespołem Parkinsona lub chorobą Alzheimera, leczenie jest zwykle ukierunkowane na sam stan, często bez znaczącego wpływu na zmniejszoną zdolność węchu.

Większość badań wykorzystywała olejki eteryczne, które ludzie są zaznajomieni.

Rokowanie jest ogólnie gorsze u osób z pourazową utratą węchu. Niektórzy nigdy nie odzyskają zmysłu węchu, ale inni mogą z czasem zauważyć pewną poprawę. Zwykle stopień wyzdrowienia zależy od ciężkości uszkodzenia.

Podczas gdy komórki nerwowe węchowe mogą wyhodować nowe włókna nerwowe, blizna może uniemożliwić im ponowne połączenie się z opuszką węchową. Nowe włókna mogą również nie być w stanie znaleźć drogi przez maleńkie otwory w kości za nosem.

Trening zapachu może być w stanie pomóc niektórym osobom z PTOL i chorobą Parkinsona.

Jeśli interesuje Cię trening węchu, porozmawiaj ze swoim lekarzem. Możesz również zbadać to leczenie i wypróbować go w domu, ale pamiętaj, aby zaangażować swojego lekarza w podejmowanie decyzji i proces, aby upewnić się, że nie robisz nic, by sobie zaszkodzić.