Przegląd wirusa Epstein-Barr

Wirus Epsteina-Barra (EBV) zaraża większość światowej populacji — około 95% dorosłych.KątChociaż infekcja wirusem często nie powoduje żadnych objawów, może również prowadzić do mononukleozy, która może powodować objawy, takie jak gorączka i zmęczenie.

EBV zwiększa również ryzyko niektórych nowotworów i wydaje się, że odgrywa rolę w niektórych chorobach autoimmunologicznych i innych chorobach. Wirus nosi imię Epsteina i Barra, którzy odkryli go w 1964 roku.KątKąt

Co to jest wirus Epsteina-Barra?

Wirus Epsteina-Barra, podobnie jak inne wirusy, jest mikroskopijnym czynnikiem, który może przetrwać i replikować się tylko po zakażeniu gospodarza. EBV jest zgrupowany razem z innymi podobnymi wirusami, sklasyfikowanymi jako wirusy dwuniciowego DNA, ze względu na ich specyficzną strukturę.

EBV należy do rodziny wirusów opryszczki i jest czasami określany jako ludzki wirus opryszczki 4. Jednak nie powoduje takich samych objawów, jak kilka innych wirusów z tej rodziny, które mogą powodować owrzodzenia wokół ust lub narządów płciowych.KątKąt

Wirus często najpierw przyczepia się do pewnych komórek wyściełających usta i infekuje je. Stamtąd rozprzestrzenia się głównie do niektórych komórek układu odpornościowego, szczególnie typu znanego jako komórki B.KątKąt

Infekcje aktywne kontra nieaktywne

Zakażenie wirusem EBV obejmuje fazę aktywną i fazę nieaktywną, utajoną. Kiedy osoba zostaje zarażona po raz pierwszy, wirus aktywnie namnaża się i rozprzestrzenia w organizmie. W przypadku EBV osoba może w tym czasie mieć objawy wirusa lub nie.

Później przychodzi faza nieaktywna. Tutaj wirus nadal można znaleźć w niektórych komórkach twojego ciała, ale nie dzieli się aktywnie ani nie powoduje żadnych objawów.

Wirus wstawia część własnego DNA do twojego DNA, co może, ale nie musi, powodować problemy w dalszej kolejności. Twoje ciało nie pozbyło się całkowicie wirusa. Tak się dzieje z EBV.KątKąt

Czasami nieaktywny wirus staje się ponownie aktywny. Może się to zdarzyć w przypadku innych infekcji, takich jak zapalenie wątroby typu B, a także może się zdarzyć w przypadku EBV. Zwykle ludzie nie odczuwają objawów podczas tej fazy reaktywacji, ale w tym czasie znacznie częściej rozprzestrzeniają wirusa.

Reaktywacja wirusa jest szczególnie niepokojąca dla osób z upośledzonym układem odpornościowym, które są bardziej narażone na niektóre potencjalne powikłania EBV, takie jak niektóre nowotwory.KątKąt

Objawy infekcji EBV

Wiele osób zaraża się wirusem EBV i nigdy nie doświadcza żadnych objawów. Nazywa się to „bezobjawową infekcją”. Kiedy ludzie zarażają się w dzieciństwie – jak to najczęściej bywa – EBV często nie powoduje żadnych objawów.

Niektóre dzieci mają łagodne objawy, takie jak gorączka, których nie można odróżnić od innych normalnych chorób wieku dziecięcego. Dorośli w średnim wieku po raz pierwszy zarażeni wirusem EBV często również nie mają żadnych objawów.

Jednak zakażenie wirusem EBV może czasami prowadzić do zespołu objawów zwanego mononukleozą, czasami nazywanego w skrócie „mono”. Najczęściej dzieje się tak, gdy ludzie zarażają się wirusem EBV w okresie dojrzewania lub wczesnej dorosłości. Może minąć kilka tygodni po infekcji, zanim zaczniesz wykazywać objawy.

Ktoś z mononukleozą może mieć objawy takie jak:

• Ciężki ból gardła
• Obrzęk węzłów chłonnych
• Obrzęk migdałków
• Wysypka
• Gorączka
• Zmęczenie

Większość z tych objawów ustępuje w ciągu kilku tygodni. Jednak zmęczenie spowodowane mononukleozą może być wyniszczające i może trwać tygodniami lub miesiącami.

Mononukleoza czasami powoduje również powiększenie śledziony. Bardzo rzadko może to prowadzić do poważnego problemu — pęknięcia śledziony. Mononukleoza czasami powoduje również inne bardzo rzadkie, ale poważne objawy, takie jak zapalenie mózgu.

Należy zauważyć, że chociaż EBV jest najczęstszym wirusem wywołującym mononukleozę, inne wirusy, takie jak CMV, również mogą ją powodować.

Obecnie nie istnieje żadna metoda bezpośredniego leczenia mononukleozy. Leki przeciwbólowe, nawodnienie i odpoczynek to główne metody leczenia.

Przewlekły EBV

Niezwykle rzadko wirus EBV nie przechodzi w fazę nieaktywną, zamiast tego pozostaje aktywny w organizmie. Powoduje to poważny zespół zwany przewlekłą aktywną chorobą wirusową Epsteina-Barra (CAEBV).

Może powodować objawy takie jak gorączka, powiększenie śledziony i choroby wątroby.KątCAEBV może również osłabiać układ odpornościowy, czyniąc ludzi znacznie bardziej podatnymi na poważne infekcje i chłoniaki.

Powikłania zakażenia wirusem EBV

Istnieją powikłania związane z infekcją EBV.

Ryzyko raka

Infekcja EBV zwiększa również ryzyko zachorowania na niektóre nowotwory, przynajmniej przez ograniczony czas po zarażeniu. Niektórzy ludzie znają wirusa brodawczaka ludzkiego (HPV), który zwiększa ryzyko raka szyjki macicy i niektórych innych rodzajów raka. Podobnie infekcja EBV zwiększa ryzyko niektórych nowotworów.

Na przykład, jeśli dostaniesz mononukleozę z EBV, masz zwiększone ryzyko zachorowania na chłoniaka Hodgkina przez następne 10 lat. Ryzyko zachorowania na chłoniaka Burkitta jest również zwiększone przez kilka lat po otrzymaniu mononukleozy z EBV.KątKąt

Inne rodzaje raka związane z EBV obejmują raka żołądka i raka nosogardzieli. EBV może również powodować agresywny nowotwór zwany potransplantacyjnym zaburzeniem limfoproliferacyjnym u osób, które otrzymały przeszczep narządu lub komórek macierzystych.KątKąt

Niektóre kłopoty z EBV wynikają z faktu, że organizm nigdy tak naprawdę się go nie pozbywa. Wirus wstawia swoje DNA do wnętrza gospodarza i może skłonić organizm do tworzenia kopii białek wirusowych. Niektóre z tych białek wpływają na kluczowe geny już w DNA. Dzięki temu ostatecznie odgrywają rolę w rozwoju raka u niektórych osób, chociaż nie u większości osób, które się zarażą.KątKąt

Nie jest jasne, dlaczego u niektórych osób z EBV rozwija się nowotwór, a u większości innych nie. Prawdopodobnie zaangażowanych jest wiele czynników, w tym genetyka i obecność innych infekcji. Na przykład chłoniaki, które mają białka EBV, są częstsze w obszarach świata, w których występuje malaria.KątKąt

Osoby z obniżoną odpornością są szczególnie podatne na rozwój nowotworów związanych z EBV. Na przykład dotyczy to osób z upośledzoną odpornością z powodu HIV lub przeszczepu narządu lub komórek macierzystych.KątKąt

Jak na razie nie mamy żadnych terapii, które byłyby ukierunkowane na nowotwory, dla których EBV jest przyczyną częściową. Może się to jednak zmienić w przyszłości, gdy będziemy opracowywać terapie, które konkretnie odnoszą się do roli EBV.KątKąt

Zespół chronicznego zmęczenia

Zespół przewlekłego zmęczenia to stan skrajnego, długotrwałego zmęczenia, którego nie można wytłumaczyć innym stanem chorobowym.

Przez wiele lat niektórzy badacze proponowali związek między zespołem przewlekłego zmęczenia (CFS) a zakażeniem wirusem EBV i/lub potencjalnie innymi wirusami, chociaż kwestia ta nie została jeszcze rozstrzygnięta. Pomysł ten był szczególnie popularny wśród praktyków medycyny alternatywnej lub komplementarnej.

Niektóre badania wykazały różnice w funkcjonowaniu układu odpornościowego u osób z CFS.KątZdecydowanie wiemy, że mononukleoza może powodować objawy skrajnego zmęczenia, które mogą trwać tygodniami lub miesiącami, a jej objawy mogą przypominać niektóre z tych, które pojawiają się w zespole chronicznego zmęczenia.

Niektórzy badacze sugerowali, że choroba może być czasami wywołana przez początkową infekcję EBV, szczególnie jeśli dzieje się to w wieku dorosłym.KątJest jednak wiele rzeczy, nad którymi naukowcy wciąż pracują nad zrozumieniem. Jeśli odgrywa jakąś rolę, prawdopodobnie nie dotyczy wszystkich przypadków CFS. A nawet jeśli infekcja wyzwala CFS u niektórych osób, czynniki inne niż EBV mogą być również ważne.

Choroby autoimmunologiczne

Niedawno naukowcy odkryli potencjalny związek między wirusem EBV a chorobami autoimmunologicznymi, takimi jak reumatoidalne zapalenie stawów, toczeń, zespół Sjogrena i stwardnienie rozsiane.KątKąt

Dane na ten temat nie są jeszcze jasne, a naukowcy nie są do końca pewni, jaką rolę może odgrywać wirus. Być może odpowiedź immunologiczna na EBV odgrywa rolę w odpowiedzi zapalnej organizmu na własne komórki w chorobie autoimmunologicznej.

Niektóre białka wytwarzane przez EBV wydają się oddziaływać z określonymi genami, o których wiadomo, że są związane ze zwiększonym ryzykiem niektórych chorób autoimmunologicznych.KątJednak obecnie nie istnieją żadne terapie ukierunkowane na EBV w leczeniu tych różnych schorzeń.

Testowanie

W zależności od kontekstu medycznego może być konieczne wykonanie testów, aby sprawdzić, czy nie zostałeś zarażony wirusem EBV, niedawno lub w bardziej odległej przeszłości. CDC nie zaleca już starszego testu używanego czasami do diagnozowania mononukleozy, testu Monospot, ze względu na niską wiarygodność.KątKąt

Jednak w niektórych sytuacjach może być konieczne wykonanie jednego lub więcej testów na obecność przeciwciał przeciwko EBV. Te testy na przeciwciała zwykle nie są potrzebne do diagnozowania mononukleozy, ale mogą być konieczne, jeśli masz nietypowy przypadek lub masz inny problem zdrowotny związany z infekcją EBV.KątKąt

Na przykład mogą być ważne, jeśli otrzymujesz przeszczep narządu. Jednak większość ludzi nigdy nie będzie potrzebowała testów na EBV.

Transmisja

Najczęściej EBV rozprzestrzenia się poprzez dzielenie się śliną. Na przykład możesz to uzyskać od całowania lub dzielenia się napojami lub jedzeniem z kimś, kto już ma EBV. Ponieważ EBV tak łatwo rozprzestrzenia się poprzez pocałunki, zyskał przydomek „choroba pocałunków”.

Jednak EBV może rozprzestrzeniać się również na inne sposoby. Możesz go otrzymać, jeśli użyjesz przedmiotu, którego ostatnio używała zarażona osoba, takiego jak szczoteczka do zębów. Możesz to również uzyskać poprzez kontakty seksualne, transfuzje krwi i przeszczepy narządów.KątKąt

Najprawdopodobniej rozprzestrzenisz wirusa, jeśli jest on w fazie aktywnej. Osoby, które zarażą się wirusem EBV, mogą rozprzestrzeniać go przez tygodnie, zanim wystąpią objawy. Lub mogą aktywnie go rozprzestrzeniać, nawet jeśli nigdy nie wystąpią u nich żadne objawy.KątKąt

Zapobieganie

Standardowe środki kontroli infekcji mogą zmniejszyć rozprzestrzenianie się wirusa. Oznacza to takie rzeczy, jak nie dzielenie się jedzeniem lub całowanie kogoś z mononukleozą, zakrywanie kaszlu i częste mycie rąk.KątKąt

Niestety, większość nastolatków i młodych dorosłych nie wie, czy byli już zakażeni wirusem EBV, czy nie. Dlatego warto zachować ostrożność w obecności kogoś, kto ma mononukleozę lub chorował na nią w ciągu ostatnich kilku miesięcy.

Jednakże, ponieważ jest tak powszechny w populacji, uniknięcie zakażenia wirusem EBV jest prawie niemożliwe w ciągu życia. Wiele osób wydalających wirusa nie ma żadnych objawów. I może być bardziej pożądane, aby nie próbować zapobiegać infekcji wirusowej w dzieciństwie, ponieważ infekcje są wtedy zwykle łagodne.

Obecnie nie jest dostępna żadna szczepionka zapobiegająca zakażeniu wirusem EBV. Jest to jednak nadal aktywny obszar badań.KątJeśli się powiedzie, szczepienie przeciwko EBV może pewnego dnia zostać włączone do standardowych szczepień dziecięcych, teoretycznie zmniejszając ryzyko chorób związanych z EBV.