Ehrlichioza i anaplazmoza: objawy i leczenie

Przegląd

Ehrlichioza i anaplazmoza to podobne choroby przenoszone przez kleszcze, które powodują objawy grypopodobne, w tym gorączkę, bóle mięśni i ból głowy. Oznaki i objawy erlichiozy i anaplazmozy pojawiają się zwykle w ciągu 14 dni po ukąszeniu kleszcza.

Jeśli szybko zastosujesz odpowiednie antybiotyki, prawdopodobnie wyzdrowiejesz w ciągu kilku dni. Nieleczona erlichioza i anaplazmoza mogą skutkować poważnymi lub zagrażającymi życiu powikłaniami.

Najlepszym sposobem zapobiegania tym infekcjom jest unikanie ukąszeń kleszczy. Najlepszym zabezpieczeniem przed chorobami przenoszonymi przez kleszcze są środki odstraszające kleszcze, dokładna kontrola ciała po przebywaniu na zewnątrz i prawidłowe usuwanie kleszczy.

Objawy erlichioza i anaplazmoza

Oznaki i objawy erlichiozy i anaplazmozy są na ogół takie same, chociaż w przypadku erlichiozy są zwykle bardziej nasilone. Objawy erlichiozy i anaplazmozy, które różnią się znacznie w zależności od osoby, obejmują:

• Umiarkowana gorączka
• Dreszcze
• Ból głowy
• Bóle mięśni
• Poczucie złego samopoczucia
• Ból stawu
• Mdłości
• Wymioty
• Biegunka
• Utrata apetytu

Dodatkowe oznaki i objawy związane z erlichiozą, ale rzadko z anaplazmozą, obejmują:

• Zamieszanie lub zmiany stanu psychicznego
• Wysypka na skórze

Niektóre osoby mogą zostać zakażone i nie wystąpić objawy.

Kiedy trzeba udać się do lekarza?

Czas od ukąszenia do pojawienia się objawów wynosi zwykle od 5 do 14 dni. Jeśli po ukąszeniu kleszcza lub po możliwym kontakcie z kleszczem wystąpią jakiekolwiek objawy przedmiotowe lub podmiotowe, należy udać się do lekarza.

Przyczyny erlichiozy i anaplazmozy

Ehrlichioza i anaplazmoza są wywoływane przez różne bakterie.

Ehrlichioza jest wywoływana przez różne gatunki bakterii erlichia. Kleszcz Lone Star – występujący w południowo-środkowych, południowo-wschodnich i wschodnich regionach przybrzeżnych – jest głównym nosicielem bakterii wywołujących erlichiozę. Kleszcze czarnonogie, powszechnie zwane kleszczami jeleniowatymi, są mniej powszechnymi nosicielami bakterii.

Anaplazmozę wywołuje bakteria Anaplasma phagocytophilum. Bakteria ta przenoszona jest głównie przez kleszcze jeleniowate i kleszcze czarnonogie.

Gatunki ehrlichia i anaplasma należą do tej samej rodziny bakterii. Chociaż wydaje się, że każda bakteria ma specyficzny cel wśród komórek układu odpornościowego gospodarza, wszystkie te czynniki zakaźne na ogół powodują te same objawy.

Ukąszenia kleszczy i infekcja

Kleszcze wysysają krew, przyczepiając się do żywiciela i ssąc, aż wybrzuszają się wielokrotnie w stosunku do normalnego rozmiaru. Kleszcze mogą pobrać bakterie od żywiciela, np. jelenia, a następnie przenieść je na innego żywiciela, np. człowieka. Rozprzestrzenianie się bakterii z kleszcza na żywiciela następuje prawdopodobnie około 24 godzin po rozpoczęciu ssania krwi przez kleszcza.

Inne sposoby rozprzestrzeniania się bakterii

Rozprzestrzenianie się bakterii powodujących erlichiozę lub anaplazmozę jest możliwe poprzez transfuzję krwi z matki na płód lub poprzez bezpośredni kontakt z zakażonym, ubitym zwierzęciem.

Czynniki ryzyka

Kleszcze żyją blisko ziemi w obszarach zalesionych lub zaroślowych. Kleszcze nie latają ani nie skaczą, dlatego mogą dosięgnąć jedynie żywiciela, który się z nimi ociera. Czynniki zwiększające ryzyko ukąszenia przez kleszcza obejmują:

• Przebywanie na świeżym powietrzu w ciepłe wiosenne i letnie miesiące
• Uczestnictwo w zajęciach na obszarach leśnych, takich jak biwakowanie, piesze wędrówki lub polowanie
• Noś ubrania, które narażają skórę na działanie środowiska przyjaznego kleszczom

Powikłania erlichiozy i anaplazmozy

Bez szybkiego leczenia erlichioza i anaplazmoza mogą mieć poważne skutki dla zdrowej osoby dorosłej lub dziecka. Osoby z osłabionym układem odpornościowym są bardziej narażone na poważniejsze i zagrażające życiu powikłania.

Powikłania nieleczonej infekcji mogą obejmować:

• Niewydolność nerek
• Niewydolność oddechowa
• Niewydolność serca
• Uszkodzenie centralnego układu nerwowego
• Napady
• Śpiączka
• Ciężkie infekcje wtórne

Zapobieganie erlichiozie lub anaplazmozie

Najlepszym sposobem uniknięcia erlichiozy lub anaplazmozy jest unikanie ukąszeń kleszczy, gdy przebywasz na świeżym powietrzu. Większość kleszczy przyczepia się do podudzi i stóp, gdy spacerujesz lub pracujesz na terenach trawiastych, zalesionych lub zarośniętych polach. Po tym jak kleszcz przyczepi się do ciała, zwykle czołga się w górę, aby znaleźć miejsce, w którym może zakopać się w skórze.

Jeśli zamierzasz pracować lub bawić się w obszarze, który jest prawdopodobnym siedliskiem kleszczy, postępuj zgodnie z tymi wskazówkami, aby się zabezpieczyć.

Stosuj środki odstraszające kleszcze

• Spryskaj swoją odzież wierzchnią, buty, namiot lub inny sprzęt kempingowy środkiem odstraszającym zawierającym 0,5% permetryny. Niektóre sprzęty kempingowe i odzież można wstępnie poddać działaniu permetryny.
• Na każdej odsłoniętej skórze, z wyjątkiem twarzy, używaj środka odstraszającego owady zarejestrowanego przez Agencję Ochrony Środowiska. Do repelentów zaliczają się repelenty zawierające DEET, pikarydynę, IR3535, olejek z eukaliptusa cytrynowego (OLE), para-mentanodiol (PMD) lub 2-undekanon.
• Nie należy stosować produktów z OLE lub PMD u dzieci poniżej 3 roku życia.

Ubierz się dla ochrony

• Noś jasne ubrania, dzięki którym Ty lub inne osoby łatwiej dostrzeżecie kleszcza na ubraniu, zanim ugryzie.
• Unikaj butów z odkrytymi palcami i sandałów.
• Noś koszule z długim rękawem wpuszczone w spodnie i długie spodnie wpuszczone w skarpetki.

Sprawdź kleszcze

• Jak najszybciej weź prysznic, aby zmyć luźne kleszcze i sprawdzić, czy nie wbiły się one w skórę.
• Użyj lustra, aby dokładnie obejrzeć swoje ciało. Zwróć uwagę na pachy, włosy i linię włosów, uszy, talię, przestrzenie między nogami, za kolanami i wnętrze pępka.
• Sprawdź swój sprzęt kempingowy. Susz ubrania i sprzęt kempingowy na gorąco przez co najmniej 10 minut, aby zabić kleszcze, zanim je wyczyścisz.

Inne wskazówki

• Codziennie sprawdzaj, czy nie ma kleszczy u każdego zwierzaka spędzającego czas na świeżym powietrzu.
• W miarę możliwości poruszaj się po czystych ścieżkach na terenach zalesionych i trawiastych.

Rozpoznanie erlichiozy lub anaplazmozy

Infekcje przenoszone przez kleszcze są trudne do zdiagnozowania wyłącznie na podstawie oznak i objawów, ponieważ infekcje te są podobne do wielu innych powszechnych schorzeń. Dlatego historia znanego ukąszenia przez kleszcza lub możliwego kontaktu z kleszczem jest ważną informacją w postawieniu diagnozy. Lekarz przeprowadzi również badanie fizykalne i zleci badania.

Jeśli cierpisz na erlichiozę lub anaplazmozę, badania krwi prawdopodobnie wykażą następujące wyniki:

• Mała liczba białych krwinek, które są komórkami układu odpornościowego zwalczającymi choroby
• Mała liczba płytek krwi, które są niezbędne do krzepnięcia krwi
• Podwyższone enzymy wątrobowe, które mogą wskazywać na nieprawidłową czynność wątroby

Badania krwi mogą również wskazywać na infekcję przenoszoną przez kleszcze, wykrywając jedną z następujących rzeczy:

• Specyficzne geny, unikalne dla bakterii
• Przeciwciała przeciwko bakteriom wytwarzanym przez Twój układ odpornościowy

Leczenie erlichiozy lub anaplazmozy

Jeśli Twój lekarz zdiagnozuje erlichiozę lub anaplazmozę – lub podejrzewa diagnozę na podstawie objawów i wyników klinicznych – rozpoczniesz leczenie antybiotykiem doksycykliną (Doryx, Vibramycin lub innych marek).

Będziesz zażywać leki co najmniej trzy dni po tym, jak ustąpi gorączka, a lekarz zaobserwuje poprawę w zakresie innych objawów choroby. Minimalne leczenie wynosi od pięciu do siedmiu dni. Poważniejsza choroba może wymagać dwóch do trzech tygodni leczenia antybiotykami.

Jeśli jesteś w ciąży lub masz uczulenie na doksycyklinę, lekarz może przepisać antybiotyk ryfampicynę (Rifadin, Rimactane, inne marki).

Opieka w domu

Jeśli znajdziesz kleszcza na swoim ciele, nie panikuj. Szybkie usunięcie kleszcza jest dobrą obroną przed przenoszeniem bakterii. Wykonaj następujące kroki:

• Rękawice. Jeśli to możliwe, należy nosić rękawice medyczne lub podobne rękawice, aby chronić ręce.
• Pinceta. Użyj pęsety z cienką końcówką, aby mocno chwycić kleszcza w pobliżu jego głowy lub ust i jak najbliżej skóry.
• Stopniowo i powoli odciągnij ciało kleszcza od skóry, nie szarpiąc go ani nie skręcając. Jeżeli po kleszczu pozostały części jamy ustnej, należy je usunąć czystą pęsetą.
• Zabij kleszcza, zanurzając go w alkoholu. Nie rozgniataj kleszcza, aby uniknąć narażenia na możliwe bakterie. Martwego kleszcza można wypłukać, lekko owinąć taśmą przed wyrzuceniem do kosza lub przechowywać w zamrażarce.
• Składowanie. Jeśli podejrzewasz infekcję, kleszcza można zbadać później. Kleszcza należy umieścić w pojemniku, oznaczyć datą i włożyć do zamrażarki.
• Posprzątać. Po kontakcie z kleszczem i w miejscu ukąszenia kleszcza należy umyć ręce mydłem i wodą. Oczyść miejsce i ręce alkoholem.

Nie nakładać na kleszcza wazeliny, lakieru do paznokci, nacierać alkoholem ani gorącą zapałką.

Monitoruj miejsce ukąszenia

Mały, czerwony guzek, podobny do guza po ukąszeniu komara, często pojawia się w miejscu ukąszenia lub usunięcia kleszcza i znika w ciągu kilku dni. Jest to normalne i nie powinno powodować niepokoju.

Jeżeli w miejscu ukąszenia utrzymuje się podrażnienie lub występują jakiekolwiek oznaki lub objawy mogące wskazywać na infekcję przenoszoną przez kleszcze, należy skontaktować się z lekarzem.

Przygotowanie do wizyty u lekarza

Prawdopodobnie najpierw udasz się do lekarza pierwszego kontaktu lub ewentualnie do lekarza na izbie przyjęć, w zależności od nasilenia objawów przedmiotowych i podmiotowych. Możesz jednak zostać skierowany do lekarza specjalizującego się w chorobach zakaźnych.

Jeśli w wyniku niedawnej aktywności na świeżym powietrzu istnieje możliwość wystąpienia choroby odkleszczowej, przygotuj się do odpowiedzi na następujące pytania:

• Jeśli zatrzymałeś usuniętego kleszcza, przynieś go na wizytę.
• Jeśli ukąsił Cię kleszcz, kiedy to się stało?
• Kiedy prawdopodobnie miałeś kontakt z kleszczami?
• Gdzie byłeś podczas zajęć na świeżym powietrzu?

Przygotuj się na udzielenie odpowiedzi na te dodatkowe pytania i zapisz odpowiedzi przed wizytą.

• Jakie objawy doświadczyłeś?
• Kiedy zaczęły się objawy?
• Czy coś poprawiło lub pogorszyło objawy?
• Jakie leki zażywasz regularnie, w tym leki na receptę i bez recepty, suplementy diety, leki ziołowe i witaminy?
• Czy jesteś uczulony na jakieś leki lub masz inną alergię?