Nietrzymanie stolca: objawy i leczenie

Nietrzymanie kału to niezdolność do kontrolowania defekacji, powodująca nieoczekiwany wyciek kału z odbytnicy. Nietrzymanie stolca, zwane także nietrzymaniem jelit, obejmuje nietrzymanie stolca, od sporadycznego wycieku stolca podczas oddawania gazów do całkowitej utraty kontroli nad jelitami.

Najczęstsze przyczyny nietrzymania stolca obejmują biegunkę, zaparcia oraz uszkodzenie mięśni lub nerwów. Uszkodzenie mięśni lub nerwów może być związane ze starzeniem się lub porodem.

Bez względu na przyczynę nietrzymanie stolca może być kłopotliwe. Ale nie wahaj się porozmawiać z lekarzem o tym powszechnym problemie. Zabiegi mogą poprawić nietrzymanie stolca i poprawić jakość życia.

Objawy nietrzymania stolca

Nietrzymanie stolca może wystąpić przejściowo podczas sporadycznego ataku biegunki, ale u niektórych osób nietrzymanie stolca jest przewlekłe lub nawracające. Osoby z tym schorzeniem mogą nie być w stanie powstrzymać chęci wypróżnienia, która pojawia się tak nagle, że nie zdążą na czas do toalety. Ten stan nazywa się nietrzymaniem stolca.

Inny rodzaj nietrzymania stolca występuje u osób, które nie są świadome konieczności oddawania stolca. Ten stan nazywa się biernym nietrzymaniem stolca.

Nietrzymaniu stolca mogą towarzyszyć inne problemy z jelitami, takie jak:

• Biegunka
• Zaparcie
• Pierdzenie i wzdęcia

Udaj się do lekarza, jeśli u Ciebie lub Twojego dziecka wystąpi nietrzymanie stolca, zwłaszcza jeśli jest częste lub ciężkie, lub jeśli powoduje stres emocjonalny. Często ludzie niechętnie mówią swoim lekarzom o nietrzymaniu stolca. Ale terapie są dostępne, a im wcześniej zostaniesz poddany ocenie, tym szybciej możesz znaleźć ulgę w swoich objawach.

Co powoduje nietrzymanie stolca?

U wielu osób istnieje więcej niż jedna przyczyna nietrzymania stolca.

Przyczyny mogą obejmować:

• Uszkodzenie mięśni. Uraz pierścieni mięśnia na końcu odbytnicy (zwieracz odbytu) może utrudnić prawidłowe utrzymanie stolca. Tego rodzaju uszkodzenie może wystąpić podczas porodu, zwłaszcza jeśli masz nacięcie krocza lub używane są kleszcze podczas porodu.
• Uszkodzenie nerwów. Uraz nerwów wyczuwających stolec w odbytnicy lub tych, które kontrolują zwieracz odbytu, może prowadzić do nietrzymania stolca. Uszkodzenie nerwu może być spowodowane porodem, ciągłym wysiłkiem podczas wypróżniania, urazem rdzenia kręgowego lub udarem. Niektóre choroby, takie jak cukrzyca i stwardnienie rozsiane, również mogą wpływać na te nerwy i powodować uszkodzenia, które prowadzą do nietrzymania stolca.
• Zaparcie. Przewlekłe zaparcia mogą powodować tworzenie się w odbytnicy suchej, twardej masy stolca (stolca uderzonego), który może stać się zbyt duży, aby mógł przejść. Mięśnie odbytnicy i jelit rozciągają się i ostatecznie osłabiają, umożliwiając wodnistemu stolcowi z dalszej części przewodu pokarmowego poruszanie się wokół uderzonego stolca i wyciek. Przewlekłe zaparcia mogą również powodować uszkodzenie nerwów, które prowadzi do nietrzymania stolca.
• Biegunka. Solidny stolec jest łatwiejszy do zatrzymania w odbytnicy niż luźny stolec, więc luźne stolce biegunki mogą powodować lub nasilać nietrzymanie stolca.
• Hemoroidy. Kiedy żyły w odbytnicy puchną, powodując hemoroidy, zapobiega to całkowitemu zamknięciu odbytu, co może pozwolić na wyciek stolca.
• Utrata pojemności w odbytnicy. Zwykle odbytnica rozciąga się, aby pomieścić stolec. Jeśli odbytnica jest pokryta bliznami lub sztywna z powodu operacji, radioterapii lub nieswoistego zapalenia jelit, odbytnica nie może rozciągać się tak bardzo, jak to konieczne, a nadmiar stolca może wyciekać.
• Operacja. Zabieg chirurgiczny polegający na leczeniu powiększonych żył w odbytnicy lub odbycie (hemoroidy), a także bardziej złożone operacje obejmujące odbytnicę i odbyt mogą powodować uszkodzenie mięśni i nerwów, które prowadzi do nietrzymania stolca.
• Wypadanie odbytnicy. Nietrzymanie stolca może być skutkiem tego stanu, w którym odbytnica opada do odbytu. Rozciąganie zwieracza odbytnicy przez wypadnięcie powoduje uszkodzenie nerwów kontrolujących zwieracz odbytnicy. Im dłużej to trwa, tym mniejsze jest prawdopodobieństwo, że nerwy i mięśnie się zregenerują.
• Rectocele. U kobiet nietrzymanie stolca może wystąpić, jeśli odbytnica wystaje z pochwy.

Czynniki ryzyka

Szereg czynników może zwiększać ryzyko wystąpienia nietrzymania stolca, w tym:

• Wiek. Chociaż nietrzymanie stolca może wystąpić w każdym wieku, częściej występuje u osób dorosłych w wieku powyżej 65 lat.
• Bycie kobietą. Nietrzymanie stolca może być powikłaniem przy porodzie. Niedawne badania wykazały również, że kobiety stosujące hormonalną terapię zastępczą w okresie menopauzy mają umiarkowane zwiększone ryzyko nietrzymania stolca.
• Uszkodzenie nerwów. Osoby z długotrwałą cukrzycą, stwardnieniem rozsianym lub urazami pleców w wyniku urazu lub operacji mogą być narażone na ryzyko nietrzymania stolca, ponieważ stany te mogą uszkodzić nerwy, które pomagają kontrolować wypróżnianie.
• Demencja. Nietrzymanie stolca często występuje w późnym stadium choroby Alzheimera i demencji.
• Kalectwo fizyczne. Niepełnosprawność fizyczna może utrudniać dotarcie do toalety na czas. Uraz, który spowodował niepełnosprawność fizyczną, może również spowodować uszkodzenie nerwu odbytniczego, prowadzące do nietrzymania stolca.

Komplikacje

• Niepokój emocjonalny. Utrata godności związana z utratą kontroli nad funkcjami organizmu może prowadzić do zażenowania, wstydu, frustracji i depresji. Osoby z nietrzymaniem stolca często próbują ukryć problem lub unikać zaangażowania społecznego.
• Podrażnienie skóry. Skóra wokół odbytu jest delikatna i wrażliwa. Powtarzający się kontakt ze stolcem może prowadzić do bólu i swędzenia, a także potencjalnie do owrzodzeń (wrzodów), które wymagają leczenia.

Zapobieganie nietrzymaniu stolca

W zależności od przyczyny można poprawić lub zapobiec nietrzymaniu stolca. Te działania mogą pomóc:

• Zmniejsz zaparcia. Zwiększaj ćwiczenia, jedz więcej pokarmów bogatych w błonnik i pij dużo płynów.
• Kontroluj biegunkę. Leczenie lub eliminowanie przyczyny biegunki, takiej jak infekcja jelitowa, może pomóc w uniknięciu nietrzymania stolca.
• Unikaj wysiłku. Naprężenie podczas wypróżniania może ostatecznie osłabić mięśnie zwieracza odbytu lub uszkodzić nerwy, prawdopodobnie prowadząc do nietrzymania stolca.

Diagnoza

Twój lekarz zada pytania dotyczące Twojego stanu i przeprowadzi badanie fizykalne, które zwykle obejmuje oględziny odbytu. Do zbadania tego obszaru pod kątem uszkodzenia nerwów można użyć sondy. Zwykle to dotknięcie powoduje kurczenie się zwieracza odbytu i marszczenie odbytu.

Testy medyczne

Dostępnych jest wiele testów, które pomagają określić przyczynę nietrzymania stolca:

• Cyfrowy egzamin doodbytniczy. Twój lekarz wkłada rękawiczkę i smarowany palec do odbytu, aby ocenić siłę mięśni zwieraczy i sprawdzić, czy w okolicy odbytu nie ma nieprawidłowości. Podczas badania lekarz może poprosić Cię o opuszczenie się, aby sprawdzić, czy nie doszło do wypadnięcia odbytnicy.
• Test wydalenia balonu. Do odbytu wprowadza się mały balonik i napełnia go wodą. Następnie zostaniesz poproszony o udanie się do toalety, aby usunąć balon. Jeśli zajmie to więcej niż jedną do trzech minut, prawdopodobnie masz zaburzenia defekacji.
• Manometria odbytu. Do odbytu i odbytnicy wprowadza się wąską, elastyczną rurkę. Mały balonik na końcu rurki może się rozszerzyć. Ten test pomaga zmierzyć napięcie zwieracza odbytu oraz wrażliwość i funkcjonowanie odbytnicy.
• USG odbytu i odbytnicy. Do odbytu i odbytnicy wprowadza się wąski, podobny do różdżki instrument. Instrument generuje obrazy wideo, które pozwalają lekarzowi ocenić strukturę zwieracza.
• Proktografia. Obrazy wideo rentgenowskie są wykonywane podczas wypróżniania w specjalnie zaprojektowanej toalecie. Test mierzy, ile stolca może pomieścić odbytnica i ocenia, jak dobrze organizm wydala stolec.
• Kolonoskopia. Do odbytnicy wprowadza się elastyczną rurkę, aby zbadać całą okrężnicę.
• Obrazowanie metodą rezonansu magnetycznego (MRI). MRI może zapewnić wyraźne obrazy zwieracza w celu ustalenia, czy mięśnie są nienaruszone, a także może zapewnić obrazy podczas wypróżniania (defekografii).

Leczenie nietrzymania stolca

Leki

W zależności od przyczyny nietrzymania stolca, opcje obejmują:

• Leki przeciwbiegunkowe, takie jak chlorowodorek loperamidu (imodium AD) oraz difenoksylan i siarczan atropiny (Lomotil)
• Luzem środki przeczyszczające, takie jak metyloceluloza (Citrucel) i babka płesznik (Metamucil), jeśli przewlekłe zaparcia powodują nietrzymanie moczu

Ćwiczenia i inne terapie

Jeśli uszkodzenie mięśni powoduje nietrzymanie stolca, lekarz może zalecić program ćwiczeń i inne terapie w celu przywrócenia siły mięśni. Zabiegi te mogą poprawić kontrolę zwieracza odbytu i świadomość potrzeby wypróżnienia.

Dostępne opcje:

• Ćwiczenia Kegla. Ćwiczenia Kegla wzmacniają mięśnie dna miednicy, które wspierają pęcherz i jelita oraz u kobiet macicę i mogą pomóc zmniejszyć nietrzymanie moczu. Aby wykonać ćwiczenia Kegla, napnij mięśnie, których normalnie używałbyś do zatrzymania przepływu moczu.

  Utrzymaj skurcz przez trzy sekundy, a następnie zrelaksuj się przez trzy sekundy. Powtórz ten wzór 10 razy. W miarę wzmacniania się mięśni, utrzymuj skurcze dłużej, stopniowo wykonując do trzech serii po 10 skurczów każdego dnia.

• Biofeedback. Specjalnie wyszkoleni fizjoterapeuci uczą prostych ćwiczeń, które mogą zwiększyć siłę mięśni odbytu. Ludzie uczą się, jak wzmocnić mięśnie dna miednicy, wyczuć, kiedy stolec jest gotowy do uwolnienia i skurczyć mięśnie, jeśli wypróżnienie w określonym czasie jest niewygodne. Czasami trening odbywa się za pomocą manometrii odbytu i balonu doodbytniczego.
• Trening jelit. Twój lekarz może zalecić świadomy wysiłek w celu wypróżnienia o określonej porze dnia, na przykład po jedzeniu. Ustalenie, kiedy musisz skorzystać z toalety, może pomóc Ci uzyskać większą kontrolę.
• Środki wypełniające. Zastrzyki z niewchłanialnych środków wypełniających mogą zagęścić ściany odbytu. Pomaga to zapobiegać wyciekom.
• Stymulacja nerwu krzyżowego (SNS). Nerwy krzyżowe biegną od rdzenia kręgowego do mięśni miednicy i regulują czucie oraz siłę mięśni zwieraczy odbytu i odbytu. Wszczepienie urządzenia, które w sposób ciągły wysyła małe impulsy elektryczne do nerwów, może wzmocnić mięśnie jelita.
• Stymulacja nerwu piszczelowego tylnego (PTNS / TENS). Ten małoinwazyjny zabieg stymuluje tylny nerw piszczelowy w okolicy kostki. Jednak w dużym badaniu ta terapia nie okazała się znacznie lepsza niż placebo.
• Balon dopochwowy (Eclipse System). Jest to urządzenie typu pompka wprowadzane do pochwy. Nadmuchany balonik powoduje ucisk w okolicy odbytu, co prowadzi do zmniejszenia liczby epizodów nietrzymania stolca.
• Terapia falami radiowymi. Procedura ta, znana jako procedura Secca, polega na dostarczaniu energii o częstotliwości radiowej o kontrolowanej temperaturze do ściany kanału odbytu w celu poprawy napięcia mięśniowego. Terapia falami radiowymi jest małoinwazyjna i zwykle wykonywana jest w znieczuleniu miejscowym i sedacji. Jednak ta procedura nie zawsze jest objęta ubezpieczeniem.

Operacja

Leczenie nietrzymania stolca może wymagać operacji w celu skorygowania podstawowego problemu, takiego jak wypadanie odbytnicy lub uszkodzenie zwieracza spowodowane porodem. Dostępne opcje:

• Sfinkteroplastyka. Ta procedura naprawia uszkodzony lub osłabiony zwieracz odbytu, który wystąpił podczas porodu. Lekarze identyfikują uszkodzony obszar mięśnia i uwalniają jego brzegi od otaczającej tkanki. Następnie łączą krawędzie mięśni i zszywają je na zakładkę, wzmacniając mięsień i napinając zwieracz. Sfinkteroplastyka może być opcją dla pacjentów próbujących uniknąć kolostomii.
• Leczenie wypadania odbytnicy, rectocele lub hemoroidów. Chirurgiczna korekcja tych problemów prawdopodobnie zmniejszy lub wyeliminuje nietrzymanie stolca. Z biegiem czasu wypadnięcie odbytnicy przez zwieracz odbytnicy powoduje uszkodzenie nerwów i mięśni zwieracza. Im dłużej wypadanie nie będzie leczone, tym większe będzie ryzyko, że nietrzymanie stolca nie ustąpi po operacji.
• Kolostomia (odprowadzenie jelit). Ta operacja powoduje skierowanie stolca przez otwór w jamie brzusznej. Lekarze przyczepiają specjalną torbę do tego otworu, aby zebrać stołek. Kolostomię na ogół rozważa się tylko wtedy, gdy inne metody leczenia nie przyniosły rezultatu.