Jak diagnozuje się przewlekłą chorobę nerek

Przewlekłą chorobę nerek (PChN) diagnozuje się przede wszystkim za pomocą badań krwi i moczu, które wykrywają zaburzenia równowagi chemicznej spowodowane postępującą utratą funkcji nerek. Testom mogą towarzyszyć badania obrazowe i biopsje służące do określenia dokładnej przyczyny dysfunkcji. Testy czynności nerek, znane również jako testy czynności nerek, są ważne dla monitorowania postępu choroby i odpowiedzi na leczenie. Są również niezbędne do określenia stopnia zaawansowania choroby i mogą pomóc w odróżnieniu PChN od ostrego uszkodzenia nerek (AKI).

Laboratoria i testy

Przewlekła choroba nerek rozwija się, gdy nerki z jakiegokolwiek powodu nie są w stanie filtrować odpadów i regulować równowagi wody i kwasów w organizmie. Chorobę można zdiagnozować, mierząc pewne substancje, zwane markerami, które albo unoszą się, albo opadają, gdy nerki są uszkodzone.

Proces przesiewowy rozpoczyna się zestawem testów krwi i moczu, które oceniają standardowe markery diagnostyczne, takie jak kreatynina w surowicy (SCr), współczynnik filtracji kłębuszkowej (GFR), albumina w moczu i azot mocznikowy we krwi (BUN).

Kreatynina w surowicy

Testy kreatyniny w surowicy (SCr) mierzą ilość substancji zwanej kreatyniną we krwi. Kreatynina jest produktem ubocznym metabolizmu mięśni, który jest wydalany z moczem.

Normalne zakresy SCr to:

• 0,5 do 1,0 miligrama (mg) na decylitr (dl) u kobiet
• 0,7 do 1,2 mg/dl u mężczyzn

Współczynnik filtracji kłębuszkowej

Współczynnik filtracji kłębuszkowej (GFR) to szacunkowa ocena funkcjonowania nerek. W szczególności szacuje, ile krwi przechodzi przez maleńkie filtry nerek, zwane kłębuszkami nerkowymi, co minutę.

Aby obliczyć GFR, laboratorium użyje algorytmu, który uwzględnia wartość SCr, wiek, pochodzenie etniczne, płeć, wzrost i wagę.

Zakres referencyjny GFR jest następujący:

• 90 do 120 mililitrów (ml) na minutę: Normalny
• Poniżej 60 ml/min: CKD
• Poniżej 15 ml/min: niewydolność nerek, znana również jako schyłkowa niewydolność nerek (ESRD)

Wartości GFR mogą się nieznacznie różnić w zależności od laboratorium, ponieważ niektórzy mogą używać innego wzoru do obliczania GFR. W tym celu warto przeprowadzać testy w tym samym laboratorium, aby zapewnić spójność.

Klirens kreatyniny

Innym sposobem oszacowania GFR jest test zwany klirensem kreatyniny (CrCl), który porównuje poziom kreatyniny w surowicy z ilością kreatyniny wydalanej z moczem w ciągu 24 godzin. Algorytm uwzględni również Twój wiek, pochodzenie etniczne, wzrost i wagę.

Normalny zakres wartości CrCl to:

• 88 do 128 ml/min dla kobiet
• 97 do 137 ml/min dla mężczyzn

Albumina moczu

Kłębuszki są składnikami jednostki filtracyjnej zwanej nefronem. Rolą nefronów jest odfiltrowywanie większych komórek, takich jak czerwone krwinki i białka, aby nie były wydalane. Kiedy nefrony są uszkodzone, białko i krew mogą uciec i wydostać się z organizmu wraz z moczem.

Jedno z takich białek, zwane albuminą, może być używane przez laboratorium do wykrywania białkomocz, nadmierna akumulacja białka charakterystyczna dla choroby nerek. Aby zdiagnozować białkomocz, pracownik służby zdrowia może wykonać 24-godzinny test moczu lub alternatywnie obliczyć stosunek albuminy w moczu do kreatyniny w surowicy.

Normalne zakresy albuminy w moczu to:

• 0 do 8 mg/dl w 24-godzinnym badaniu moczu
• 0 do 30 dla stosunku albumina/kreatynina w moczu

Azot mocznikowy we krwi

Azot mocznikowy we krwi (BUN) mierzy ilość produktu przemiany materii we krwi, zwanego azotem mocznikowym. Azot mocznikowy powstaje, gdy wątroba rozkłada białka i podobnie jak kreatynina w surowicy, jest wytwarzana i wydalana w dość stałym tempie.

Normalny zakres wartości BUN to:

• 6 do 21 mg/dl dla kobiet
• 8 do 24 mg/dl dla mężczyzn

Wysoka wartość BUN może również sugerować podstawową przyczynę niewydolności nerek.

Objętość moczu

Objętość moczu to ilość płynu, który oddajesz w danym okresie. Jest używany głównie do diagnozowania AKI i jest mierzony w mililitrach (ml) na kilogram masy ciała (kg) na godzinę.

Oliguria, wytwarzanie nienormalnie małych objętości moczu, jest charakterystyczne dla ostrego uszkodzenia nerek i jest definiowane jako mniej niż 0,5 ml/kg/h. Skąpomocz występuje rzadziej w PChN.

Obrazowanie

Oprócz badań krwi i moczu, badania obrazowe mogą być wykorzystywane do identyfikacji i oceny wszelkich uszkodzeń nerek. Pomiędzy nimi:

• Ultradźwięki to preferowana metoda obrazowania. Może być używany do pomiaru wielkości i wyglądu nerki oraz do pomocy w lokalizacji guzów, zmian i zatorów. Nowsza technika zwana Color Doppler może być wykorzystana do identyfikacji skrzepów, zwężeń (zwężenia) lub pęknięć w naczyniach krwionośnych nerek.

• Promienie rentgenowskie są wykorzystywane głównie do oceny wielkości kamieni nerkowych lub pomiaru wielkości i kształtu nerki.

• Tomografia komputerowa (CT) to rodzaj prześwietlenia rentgenowskiego, które umożliwia uzyskanie przekrojowych obrazów nerek. Skany CT mogą być przydatne w wykrywaniu raka, zmian chorobowych, ropni, niedrożności, kamieni nerkowych i gromadzenia się płynu wokół nerek. Mogą być stosowane u osób otyłych, u których USG może nie zapewniać wyraźnego obrazu.

• Obrazowanie metodą rezonansu magnetycznego (MRI) wykorzystuje fale magnetyczne do wytwarzania obrazów o wysokim kontraście bez promieniowania. Chociaż może być tak samo przydatny jak tomografia komputerowa, MRI często wymaga kontrastowego barwnika gadolinowego, który może powodować potencjalnie śmiertelną chorobę skóry zwaną nerkopochodnym zwłóknieniem układowym (NSF) u osób ze słabą czynnością nerek.

Biopsja nerki

Biopsja nerki polega na pobraniu próbki tkanki nerki do zbadania pod mikroskopem. Biopsja może być przezskórna (w której igła jest wprowadzana do nerki przez brzuch) lub otwarta (gdzie tkanka jest pozyskiwana przez laparoskopowe nacięcie chirurgiczne o średnicy od jednego do dwóch cali).

Biopsja nerki może być wskazana w pewnych sytuacjach, w tym:

• Choroba nerek bez wyraźnej przyczyny

• krwiomocz (krew w moczu)

• Ciężka proteinuria z towarzyszącymi innymi objawami niewydolności nerek (zespół nerczycowy)
• Uraz nerek
• Guzy nerek
• Niewydolność nerek

Poważne powikłania biopsji nerki są rzadkie. W rzadkich przypadkach krwawienie może spowodować powstanie skrzepu nerkowego i niemożność oddania moczu. Infekcja jest również możliwa, ale mniej prawdopodobna, jeśli przestrzegana jest pielęgnacja rany.

Inscenizacja

Cel oceny zaawansowania choroby nerek jest dwojaki: ustalenie czynności nerek oraz określenie najwłaściwszego sposobu leczenia. W przypadku PChN ocena stopnia zaawansowania opiera się wyłącznie na wynikach GFR, które odpowiadają odpowiednim planom leczenia.