Cukrzyca typu 1 i celiakia

Cukrzyca typu 1 (T1D) i celiakia (CD) są chorobami autoimmunologicznymi. Według fundacji Celiac Disease Foundation szacowana częstość występowania CD u osób z T1D wynosi około 6%. Częstość występowania CD w populacji ogólnej wynosi około 1%.

Ze względu na pozorny związek między T1D a CD, większość lekarzy przeprowadza badania przesiewowe w kierunku CD po diagnozie T1D i na odwrót. Dowiedz się, jaki jest związek między tymi dwiema chorobami, kto jest najbardziej zagrożony i jak sobie z tym radzić.

Czym są cukrzyca typu 1 i celiakia?

Cukrzyca typu 1 to choroba autoimmunologiczna, w której organizm omyłkowo atakuje trzustkę, niszcząc komórki produkujące insulinę. Insulina to hormon pełniący wiele ról.

Ważną rolą jest pomaganie glukozie w dostaniu się do komórek, dzięki czemu można ją wykorzystać jako energię. Bez insuliny organizm nie może czerpać energii z pożywienia. W rezultacie cukier, czyli glukoza, pozostaje we krwi.

U niektórych osób z T1D choroba zostaje zdiagnozowana, gdy poziom cukru we krwi jest niebezpiecznie wysoki i występują u nich cukrzycowa kwasica ketonowa (DKA). Osoby z T1D muszą codziennie przyjmować insulinę, aby utrzymać poziom cukru we krwi w odpowiednim zakresie.

Celiakia jest również chorobą autoimmunologiczną, w której kosmki jelitowe (drobne struktury w jelitach odpowiedzialne za wchłanianie składników odżywczych) ulegają uszkodzeniu z powodu odpowiedzi układu odpornościowego na spożycie glutenu.

Gluten to białko występujące w pszenicy, jęczmieniu, żyto i niektórych owsie. Znajduje się również w innych produktach, takich jak niektóre kosmetyki, witaminy, minerały, a nawet ciasto do zabawy. Osoby z CD muszą przestrzegać diety bezglutenowej, aby wyleczyć kosmki i zapobiec dalszym uszkodzeniom. Nawet najmniejsza ilość glutenu może być problematyczna.

Objawy cukrzycy typu 1 i celiakii

Cukrzyca typu 1

Kiedy organizm nie może wykorzystać glukozy jako energii, znajduje sposoby na zrekompensowanie nadmiaru cukru nagromadzonego we krwi i próbuje się go pozbyć. Objawy podwyższonego poziomu cukru we krwi (hiperglikemia) obejmują:

• Nadmierne pragnienie
• Nadmierne oddawanie moczu
• Nadmierny głód
• Zmęczenie
• Moczenie nocne (u dzieci)
• Utrata masy ciała
• Drażliwość
• Dezorientacja

Zaawansowane objawy hiperglikemii mogą być sygnałem ostrzegawczym, że organizm przechodzi w DKA. Należą do nich nudności, wymioty lub ból brzucha (szczególnie u dzieci), oddychanie Kussmaula (głębokie, szybkie, utrudnione oddychanie) oraz owocowy zapach w oddechu z powodu wydychanego acetonu.

DKA jest stanem nagłym i musi być leczona w szpitalu, aby ludzie mogli otrzymać korektę wysokiego poziomu cukru we krwi i kwasicy, uzupełnienia objętości i zapobiegania hipokaliemii (niski poziom potasu).

Objawy celiakii

Celiakia może być trudna do zdiagnozowania, ponieważ często przedstawia się inaczej u różnych osób i w różnym wieku. Podczas gdy niektórzy ludzie z CD nie mają żadnych objawów, inni mogą doświadczać szeregu objawów żołądkowo-jelitowych lub w całym ciele. Niektóre typowe objawy u dzieci to:

• Wzdęcia i ból brzucha
• Przewlekła biegunka
• Wymioty
• Zaparcie
• Blady, śmierdzący lub tłusty stolec
• Niedokrwistość z niedoboru żelaza
• Utrata masy ciała
• Zmęczenie
• Drażliwość i problemy behawioralne
• Wady szkliwa zębów stałych
• Opóźniony wzrost i dojrzewanie
• Niski wzrost
• Brak prawidłowego rozwoju
• Zespół nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi (ADHD)
• Objawy związane z niedoborami witamin (takie jak niedobór witaminy D)

U dorosłych objawy obejmują:

• Niewyjaśniona niedokrwistość z niedoboru żelaza
• Zmęczenie
• Ból kości lub stawów
• Artretyzm
• Osteoporoza lub osteopenia (utrata kości)
• Zaburzenia wątroby i dróg żółciowych (zapalenie aminotransferaz, stłuszczenie wątroby, pierwotne stwardniające zapalenie dróg żółciowych itp.)
• Depresja lub lęk
• Neuropatia obwodowa (mrowienie, drętwienie lub ból dłoni i stóp)
• Napady padaczkowe lub migreny
• Nieodebrane miesiączki
• Niepłodność lub nawracające poronienia
• Raki w jamie ustnej
• Opryszczkowate zapalenie skóry (swędząca wysypka skórna)

Co jest pierwsze?

Jeśli masz jedną z tych chorób autoimmunologicznych, nie oznacza to, że całkowicie rozwiniesz inną. A jeśli rozwijasz się jeden po drugim, możesz nie wiedzieć, że masz to od razu. W większości przypadków u osób z T1D diagnozuje się CD, gdy nie mają objawów. Objawy CD mogą być również mylone z objawami T1D.

Kimberly Avelin, nauczycielka żyjąca z T1D i CD, mówi Verywell: „Nie miałam żadnych objawów celiakii, dlatego to był taki szok”. Avelin zdiagnozowano T1D w wieku 11 lat i była sprawdzana corocznie pod kątem markerów celiakii podczas jej wizyt. Dopiero pięć lat później niespodziewanie zdiagnozowano u niej CD.

W jaki sposób są one powiązane?

Cukrzyca typu 1 i CD mają nakładające się środowiskowe i genetyczne czynniki ryzyka. Pewne geny związane z odpornością zidentyfikowano zarówno w T1D, jak i CD.

Ponadto badania nie są spójne, ale naukowcy stwierdzili zwiększone ryzyko rozwoju T1D i CD u osób, u których wprowadzono płatki zbożowe w wieku poniżej 4 miesięcy lub starszych niż 7 miesięcy, u osób, które nie były karmione piersią oraz u tych, którzy miał infekcje wirusowe, zwłaszcza rotawirus.

Zazwyczaj T1D poprzedza CD, a jedna choroba autoimmunologiczna może wywołać drugą. Ze względu na czynniki genetyczne, środowiskowe i immunologiczne osoby z T1D są na ogół narażone na zwiększone ryzyko rozwoju innych chorób autoimmunologicznych.

Diagnoza

Osoby z T1D powinny być poddawane badaniom przesiewowym w kierunku CD co roku przez pierwsze cztery lata po postawieniu diagnozy, a następnie co rok do dwóch lat przez kolejne sześć lat. Większość osób z T1D nie będzie miała objawów CD, dlatego coroczne badanie krwi w celu wykrycia przeciwciał jest uzasadnione. Ważne jest również poradnictwo osobom z CD na temat oznak i objawów T1D.

Radzenie sobie z dwiema chorobami autoimmunologicznymi

Zarówno T1D, jak i CD wymagają zarządzania dietą i wielu innych codziennych zadań, takich jak badanie poziomu cukru we krwi, analiza danych i zapotrzebowanie na insulinę. Łatwo się przytłoczyć, ale przy dodatkowym planowaniu można żyć zdrowo bez poczucia ograniczeń.

Avelin mówi: „Najlepszą radą jest być przygotowanym. Zawsze biorę pod uwagę, dokąd zmierzam, co robię i jak wpłynie to na mój poziom cukru we krwi, zarówno w perspektywie krótko-, jak i długoterminowej”.

Zaleca przynoszenie przystawki lub przekąski na przyjęcia lub imprezy towarzyskie i korzystanie z technologii (w jej przypadku pompy insulinowej i ciągłego monitora glukozy), aby dowiedzieć się, jak niektóre pokarmy wpłyną na poziom cukru we krwi i jak dostosować insulinę, aby to zrekompensować. Jej filozofia życia pełnią życia nie polega na życiu w deprywacji.

Mówi: „Życie z T1D i CD jest czasami przytłaczające, ale możesz jeść w wielu restauracjach i zaspokajać swoje zachcianki jedzeniem, które kochasz. Nigdy nie czuję się pozbawiona. Wiem, że są świetne firmy, restauracje i lokalne piekarnie, które robią opcje bezglutenowe.

„Staram się znaleźć równowagę, by dobrze się bawić, ale także z umiarem” – kontynuuje. „Na przykład, zamiast zjeść gigantyczny kawałek bezglutenowego ciasta, będę miał wystarczająco dużo, aby zaspokoić swoje pragnienie i naprawdę się nim cieszyć. Zawsze pamiętam, co działa na mnie i co utrzyma moje cukry we krwi w bezpiecznym zakres.”

Zarządzanie poziomem cukru we krwi na diecie bezglutenowej

Wiele pełnowartościowych produktów spożywczych jest naturalnie bezglutenowych. Należą do nich warzywa, owoce, bezglutenowe produkty pełnoziarniste (quinoa, gryka, brązowy ryż, sorgo, dziki ryż, amarantus, proso, większość owsa), większość serów, jogurt, rośliny strączkowe, orzechy, nasiona, jajka, kurczak, mięso, ryby , indyka itp.

Kombinacje pokarmowe, które pomagają kontrolować poziom cukru we krwi, obejmują dodawanie do każdego posiłku pokarmów zawierających błonnik, białko i tłuszcz. Ta kombinacja może zapobiec dużym wahaniom poziomu cukru we krwi.

Na przykład, można zjeść miskę taco, która zawiera jedną filiżankę brązowego ryżu, dwie porcje pieczonych warzyw, trzy do czterech uncji chudego białka, takiego jak grillowany kurczak, krewetki lub tofu, i trochę pokrojonego awokado (porcje i porcje będą się różnić w oparciu o indywidualne potrzeby).

Zawsze ważne jest, aby czytać etykiety podczas spożywania żywności pakowanej, aby upewnić się, że są one bezglutenowe. I pamiętaj, że tylko dlatego, że coś jest bezglutenowe, nie oznacza to, że jest to „zdrowa żywność”.

Jeśli masz T1D, musisz znać ilość węglowodanów we wszystkich pokarmach i starać się wybierać opcje zawierające błonnik, tłuszcz i białko, aby kontrolować poziom cukru we krwi. Jeśli potrzebujesz pomocy w planowaniu posiłków, skontaktuj się z zarejestrowanym dietetykiem specjalizującym się w T1D i CD.

Streszczenie

Wydaje się, że istnieje związek między cukrzycą typu 1 a celiakią. Jednak tylko dlatego, że masz jedną, nie gwarantujesz, że rozwiniesz drugą. Genetyka, środowisko i immunologia to czynniki łączące T1D i CD. Jeśli masz T1D lub CD, twój lekarz prawdopodobnie będzie cię kontrolował za pomocą badań krwi. Będziesz musiał kontrolować poziom cukru we krwi na diecie bezglutenowej.

Jeśli rozwiniesz podwójną diagnozę T1D i CD, upewnij się, że otrzymasz wykształcenie od zarejestrowanego dietetyka. Dzięki wsparciu i dodatkowemu planowaniu możesz żyć zdrowo bez deprywacji.