Co to jest stent?

Stent to metalowa lub plastikowa rurka, którą wprowadza się do zablokowanego kanału w celu utrzymania go otwartego. Od czasu ich wprowadzenia pod koniec lat 80. stenty zrewolucjonizowały leczenie choroby wieńcowej i innych chorób, w których naczynia życiowe lub kanały są niedrożne.

Praktyka stentowania stała się dość powszechna i pozwoliła na minimalnie inwazyjne leczenie schorzeń, które kiedyś wymagały operacji. Mimo to istnieją komplikacje związane ze stentowaniem i czasami mogą nie być najlepszą opcją dla wszystkich.

W tym artykule przyjrzymy się różnym rodzajom stentów stosowanych obecnie w medycynie. Opisuje również ogólną procedurę oraz możliwe ryzyko i skutki uboczne stentowania.

Rodzaje

Pierwszy stent został wszczepiony w serce pacjenta w Tuluzie we Francji w 1986 roku. Od tego czasu stosowanie stentów zostało rozszerzone na inne narządy, w tym nerki, okrężnicę i przełyk. Ostatnie innowacje umożliwiły nawet zastosowanie stentów w leczeniu niektórych rodzajów jaskry.

Istnieją różne rodzaje stentów stosowanych w leczeniu różnych schorzeń. Obejmują one:

• Stenty wieńcowe: stosowane w leczeniu choroby wieńcowej, stenty te są używane jako część procedury znanej jako angioplastyka. Obecnie zdecydowana większość angioplastyki obejmuje stent wieńcowy.

• Stenty wewnątrznaczyniowe: Stenty te są powszechnie stosowane w leczeniu zaawansowanej choroby tętnic obwodowych (obejmującej tętnice inne niż serce), choroby naczyń mózgowych (obejmującej mózg) i zwężenia tętnicy nerkowej (obejmującej nerki).

• Stenty moczowodowe: stosowane w leczeniu lub zapobieganiu niedrożności moczu z nerek, umieszcza się je wewnątrz moczowodu (naczynia łączącego nerkę z pęcherzem) i mogą mieć długość do 11 cali.

• Stenty sterczowe: stosowane w celu umożliwienia oddawania moczu mężczyznom z powiększoną prostatą, te stenty pokonują przeszkody spowodowane uciskiem cewki moczowej przez gruczoł krokowy (przejście, przez które mocz wypływa z organizmu).

• Stenty okrężnicy: stosowane w leczeniu niedrożności jelit, stenty te są często stosowane u osób z zaawansowanym rakiem okrężnicy lub innymi przyczynami niedrożności jelit.

• Stenty przełykowe: Często stosowane u osób z zaawansowanym rakiem przełyku, te stenty utrzymują przełyk (rurka do karmienia) otwarty, dzięki czemu osoba może połykać miękkie pokarmy i płyny.

• Stenty trzustkowe i żółciowe: używane do odprowadzania żółci z pęcherzyka żółciowego i trzustki do jelita cienkiego, stenty te są często używane, gdy kamień żółciowy blokuje przewód żółciowy i wywołuje potencjalnie zagrażający życiu stan znany jako zapalenie dróg żółciowych.

• Stenty mikro-bypass: Ostatnia innowacja stosowana u osób z jaskrą otwartego kąta o nasileniu łagodnym do umiarkowanego. Te stenty są wszczepiane przez mikrochirurga w celu zmniejszenia ciśnienia wewnątrzgałkowego (ciśnienia w oku) i spowolnienia postępu choroby.

Procedury

Rodzaje zabiegów stosowanych do implantacji stentu są tak różne, jak same stenty. Sercem technologii jest projektowanie samych stentów. Niezależnie od tego, czy są wykonane z powlekanych metali, czy z polimerów nowej generacji, stenty mają rozszerzać się po włożeniu i zapewniać stabilne rusztowanie, zapobiegające zapadaniu się w przyszłości.

Istnieje kilka technik powszechnie stosowanych do umieszczania stentu:

• Stenty wieńcowe lub wewnątrznaczyniowe: Wykonywane w znieczuleniu regionalnym lub łagodnej sedacji, procedura obejmuje wprowadzenie maleńkiej rurki zwanej cewnikiem balonowym do żyły w pachwinie, ramieniu lub szyi. Cewnik jest zakończony stentem i wprowadzony do miejsca niedrożności. Po napełnieniu rurki w celu poszerzenia naczynia balon zostaje opróżniony i wycofany, pozostawiając stent za sobą.

• Stenty moczowodowe lub sterczowe: Umieszczenie tych stentów obejmuje cystoskop (cienka rurka wyposażona w kamerę), który jest podawany przez cewkę moczową do miejsca niedrożności. Mały drucik podłączony do końcówki sondy pomaga wprowadzić stent do właściwej pozycji. Można zastosować znieczulenie miejscowe, regionalne lub ogólne.

• Stenty okrężnicy lub przełyku: umieszczenie tych stentów jest podobne do stentu moczowodu lub prostaty, ale obejmuje albo kolonoskop (wkładany do odbytu w celu uwidocznienia okrężnicy) lub endoskop (wkładany do jamy ustnej w celu uwidocznienia przełyku) . Cewnik balonowy jest powszechnie używany do poszerzania zwężonych kanałów.

• Stenty trzustkowe lub żółciowe: umieszczenie tych stentów odbywa się za pomocą endoskopu lub procedury zwanej przezskórną przezwątrobą cholangiografia (PTC), w którym igłę wprowadza się do wątroby przez brzuch w celu umieszczenia stentu. Można zastosować sedację monitorowaną lub znieczulenie ogólne.

• Stenty Micro-bypass: Umieszczenie tych stentów obejmuje niewielkie nacięcie w rogówce oka przez mikrochirurga okulistycznego. Niewielki stent (około 1 milimetr długości i 0,3 milimetra wysokości) jest umieszczony w strukturze zwanej kanałem Schlemma, która pomaga regulować równowagę płynów w oku.

Zagrożenia i skutki uboczne

Tak samo ważne jak stenty w leczeniu wielu potencjalnie poważnych schorzeń, mają swoje ograniczenia i zagrożenia. Twój lekarz rozważy korzyści i ryzyko, aby ustalić, czy jesteś kandydatem do zastosowania stentów.

Układ sercowo-naczyniowy

Jednym z powikłań, na które lekarz będzie uważał po założeniu stentu wieńcowego i wewnątrznaczyniowego, jest: restenoza. Restenoza występuje, gdy w leczonym naczyniu krwionośnym rośnie nowa tkanka, powodując jej zwężenie. Chociaż stenty znacznie zmniejszają ryzyko restenozy w porównaniu z samą angioplastyką, to powikłanie może nadal dotyczyć niektórych osób, zwykle w ciągu 12 miesięcy od zabiegu.

Stenty z gołego metalu opracowane na początku lat 90. były w stanie zmniejszyć ryzyko nawrotu zwężenia mniej więcej o połowę. Nowsze stenty uwalniające leki (pokryte różnymi chemioterapeutykami lub lekami immunosupresyjnymi) jeszcze bardziej obniżyły ryzyko – do około 6%.

Innym możliwym powikłaniem jest późna zakrzepica. Dzieje się tak, gdy uszkodzenie naczynia powoduje powstawanie skrzepów krwi rok lub dłużej po zabiegu. Aby uniknąć tego potencjalnie poważnego powikłania, można przepisać leki przeciwpłytkowe, takie jak Plavix (klopidogrel), które hamują tworzenie się skrzepów.

Rzadziej stent wieńcowy może również wywoływać arytmię (nieprawidłowy rytm serca) u niektórych osób.

Dróg moczowych

Stenty moczowodu i prostaty mogą czasami zostać zablokowane z powodu nagromadzenia kryształów mineralnych z moczu. Inkrustację można zminimalizować, stosując stenty uwalniające lek, pokryte rozcieńczalnikiem krwi znanym jako heparyna. Heparyna może również pomóc zmniejszyć ryzyko infekcji.

Wiele działań niepożądanych związanych z moczem ma charakter przejściowy i ustępuje samoistnie bez leczenia. Obejmują one:

• Częstość oddawania moczu (zwiększona potrzeba oddawania moczu)
• parcie na mocz (uczucie, że musisz stale oddawać mocz)
• Wyciek z pęcherza
• Ból nerek, pęcherza lub pachwiny
• Krew w moczu

Zadzwoń do lekarza, jeśli te objawy utrzymują się lub nasilają, zwłaszcza jeśli występuje gorączka, dreszcze lub inne oznaki infekcji.

Przewód pokarmowy

Umieszczenie stentu okrężnicy, przełyku lub żółci może spowodować przypadkowe rozerwanie lub pęknięcie, prowadzące do bólu, krwawienia i infekcji. Niektóre przypadki mogą być poważne.

Perforacja jelita spowodowana przez stent okrężnicy wiąże się z 16% ryzykiem zgonu, głównie z powodu zapalenia otrzewnej (zapalenie błony śluzowej jamy brzusznej) i posocznicy (zakażenie całego ciała). Migracja stentu jest również możliwa dzięki ciągłym skurczom jelit (tzw perystaltyka).

Stenty przełykowe mogą również powodować bóle w klatce piersiowej i chorobę refluksową przełyku (GERD), zwykle występującą w ciągu dwóch do czterech tygodni od zabiegu.

Oprócz perforacji, infekcji i migracji stentu, stenty trzustkowe i żółciowe mogą powodować zapalenie trzustki (zapalenie trzustki) i zapalenie pęcherzyka żółciowego (zapalenie pęcherzyka żółciowego) aż w 24% przypadków. Ryzyko jest największe, jeśli używany jest goły stent metalowy.

Okular

Stosowanie stentów micro-bypass okazało się bardzo bezpieczne i skuteczne u osób z jaskrą otwartego kąta. Mimo to umieszczenie może spowodować krótkotrwały wzrost ciśnienia wewnątrzgałkowego, prowadząc do pogorszenia widzenia. Zwykle ma to miejsce w ciągu miesiąca od zabiegu, ale zwykle nie jest ciężkie. Wiele przypadków rozwiązuje się samoistnie bez leczenia. Infekcja, choć możliwa, jest rzadkością.

Przeciwwskazania

Technologia stentów zmieniła sposób leczenia wielu chorób, ale nie są one dla wszystkich.

W niektórych przypadkach schorzenie, takie jak choroba wieńcowa, może być skuteczniej leczone za pomocą operacji pomostowania w celu poprawy ogólnego przepływu krwi niż za pomocą stentu, który tylko łagodzi niedrożność. W innych przypadkach zabieg może być przeciwwskazany ze względu na wcześniej istniejący stan zdrowia.

Niektóre z bezwzględnych i względnych przeciwwskazań do stentowania obejmują:

• Zaburzenia krwawienia, takie jak hemofilia
• Zaburzenia krzepnięcia krwi, takie jak zespół antyfosfolipidowy
• Nadwrażliwość na leki stosowane w stentów uwalniających leki
• Nadwrażliwość na leki takie jak Plavix (stosowanie w celu zapobiegania powstawaniu zakrzepów krwi) lub heparyna (stosowana w celu zapobiegania inkrustacji stentu) po umieszczeniu stentu
• Naczynia, które są zbyt małe lub nieelastyczne, aby pomieścić stent lub ulegać napełnieniu
• Dowód perforacji przewodu pokarmowego lub przełyku

• wodobrzusze (nagromadzenie płynów w jamie brzusznej) w przypadkach stentowania trzustki lub dróg żółciowych

• Jaskra zamkniętego kąta w przypadkach stentowania mini-bypass

Streszczenie

Stent to metalowa lub plastikowa rurka, którą wprowadza się do zablokowanego kanału w celu utrzymania go otwartego. Istnieją różne rodzaje stentów stosowanych w sercu, naczyniach krwionośnych, drogach moczowych, gruczole krokowym, okrężnicy, przełyku, drogach żółciowych, a nawet oczach.

W zależności od części ciała stentowanie może wymagać operacji lub być zastosowane przez cewnik w żyle lub podczas zabiegu endoskopowego. Zagrożenia obejmują zablokowanie stentu z powodu przerostu tkanki lub szczątków, a także perforację naczynia.

Tak ważne jak stenty, nie każdy może z nich korzystać. Osoby z zaburzeniami krzepnięcia i przyjmujące niektóre leki mogą nie być kandydatami.

Stenty mają wyraźną przewagę nad innymi, bardziej inwazyjnymi formami leczenia. Mimo to stenty nie powinny być uważane za łatwy substytut wszystkich zabiegów medycznych.

Jeśli lekarz odradza stosowanie stentu, zwykle dzieje się tak dlatego, że procedura ma ograniczenia i/lub jest wskazana tylko do krótkotrwałego stosowania (np. w przypadku stentowania dróg żółciowych). Jeśli twój lekarz zdecyduje się nie stentować, zapytaj dlaczego i postaraj się zachować otwarty umysł. W razie potrzeby zasięgnij drugiej opinii wykwalifikowanego specjalisty medycznego.