Zespół policystycznych jajników występuje u około 12% kobiet na całym świecie w okresie rozrodczym. To zaburzenie hormonalne powoduje nieregularne cykle miesiączkowe, nadmiar androgenów (męskich hormonów) i zmiany masy ciała. Około 55% kobiet z zespołem policystycznych jajników cierpi również na otyłość. Leki są rozważane, gdy kontrola masy ciała staje się trudna.
W tym artykule zalecamy i oceniamy najskuteczniejsze leki odchudzające dla kobiet z zespołem policystycznych jajników.
Związek między masą ciała a zespołem policystycznych jajników
Zarządzanie wagą jest wyzwaniem dla kobiet z zespołem policystycznych jajników. Choroba ta tworzy złożony cykl, w którym insulinooporność napędza przyrost masy ciała, a nadwaga pogarsza insulinooporność. Zależność ta wyjaśnia, dlaczego nawet niewielka utrata masy ciała wynosząca od 5% do 10% może znacząco poprawić objawy zespołu policystycznych jajników, w tym regularność miesiączek, płodność i zdrowie metaboliczne.
Najlepsze leki odchudzające dla kobiet z zespołem policystycznych jajników
1. Semaglutyd: najbardziej skuteczna opcja
Nazwy handlowe
Semaglutyd jest dostępny pod trzema nazwami handlowymi:
- Ozempic (do leczenia cukrzycy typu 2)
- Wegovy (do kontroli masy ciała)
- Rybelsus (doustne tabletki na cukrzycę typu 2)
Jak działa lek semaglutyd
Semaglutyd należy do klasy leków zwanych agonistami receptora glukagonopodobnego peptydu-1. Lek ten naśladuje naturalny hormon, który nasze jelita uwalniają po jedzeniu. Semaglutyd działa poprzez wiele mechanizmów: pomaga trzustce uwalniać odpowiednią ilość insuliny w razie potrzeby, spowalnia prędkość, z jaką jedzenie opuszcza żołądek i zmniejsza apetyt, sprawiając, że szybciej czujesz się pełny.
Korzyści dla utraty wagi
Badania wykazują, że semaglutyd powoduje najbardziej znaczącą utratę masy ciała wśród leków badanych pod kątem zespołu policystycznych jajników. Badania kliniczne wykazały, że osoby przyjmujące najwyższą dawkę semaglutydu (2,4 miligrama tygodniowo) straciły średnio od 15% do 17% początkowej masy ciała w ciągu 68 tygodni.
Badanie z 2023 r., w którym badano w szczególności kobiety z zespołem policystycznych jajników, wykazało, że leczenie 0,5 miligrama semaglutydu tygodniowo przez trzy miesiące spowodowało średnią utratę masy ciała o 7,6 kilograma i zmniejszenie wskaźnika masy ciała o 3,1 punktu. Prawie 80% uczestniczek osiągnęło co najmniej 5% utratę masy ciała, co jest znaczącym progiem dla kobiet z zespołem policystycznych jajników.
Wpływ na objawy zespołu policystycznych jajników
Semaglutyd wykazuje niezwykłe korzyści poza utratą masy ciała u kobiet z zespołem policystycznych jajników:
Przywrócenie cyklu menstruacyjnego: Kobiety zgłaszają wznowienie regularnych miesiączek w ciągu dwóch tygodni od rozpoczęcia leczenia tym lekiem, nawet przed wystąpieniem znacznej utraty wagi.
Poprawa hormonalna: Metaanaliza randomizowanych badań kontrolowanych pokazuje, że leki będące agonistami receptora glukagonopodobnego peptydu-1, w tym semaglutyd, znacząco obniżają całkowity poziom testosteronu, ze średnim spadkiem o 1,33 nanomola na litr w porównaniu z placebo.
Korzyści metaboliczne: Lek ten zmniejsza obwód talii średnio o 5,16 centymetra i obniża poziom trójglicerydów w surowicy. Badania wykazują również poprawę insulinooporności mierzonej poziomem glukozy i insuliny na czczo.
Zdrowie reprodukcyjne: Około 65% kobiet osiąga poprawę regularności miesiączkowania, a wśród uczestniczek, które wcześniej zmagały się z niepłodnością, odnotowano spontaniczne ciąże.
Działania niepożądane
Semaglutyd powoduje pewne skutki uboczne:
– Częste działania żołądkowo-jelitowe (występujące u około 44% użytkowników):
- Nudności
- Wymioty
- Biegunka
- Ból brzucha
- Zaparcia
- Wzdęcia
Te objawy trawienne pojawiają się zwykle po rozpoczęciu leczenia lub zwiększeniu dawki. Zwykle zmniejszają się one z czasem, gdy organizm dostosowuje się do leku. Rozpoczęcie od niższej dawki i stopniowe jej zwiększanie pomaga zminimalizować skutki uboczne.
– Poważne, ale rzadkie działania niepożądane:
- Zapalenie trzustki (zapalenie trzustki)
- Problemy z pęcherzykiem żółciowym, w tym kamienie żółciowe
- Nowotwory tarczycy (obserwowane w badaniach na zwierzętach; ryzyko u ludzi pozostaje przedmiotem badań)
Należy przerwać przyjmowanie leku semaglutyd przed próbą zajścia w ciążę, ponieważ nie należy go stosować w okresie ciąży.
Na całym świecie odnotowano zgony związane z działaniami niepożądanymi, choć przypadki te są rzadkie.
2. Liraglutyd: Szeroko stosowany lek alternatywny
Nazwy handlowe
Liraglutyd jest sprzedawany pod dwiema nazwami handlowymi:
- Victoza (dla cukrzycy typu 2, w niższych dawkach)
- Saxenda (do kontroli masy ciała, w dawce 3,0 miligrama)
Jak działa lek liraglutyd
Podobnie jak semaglutyd, liraglutyd jest agonistą receptora glukagonopodobnego peptydu-1. Działa poprzez te same mechanizmy: zwiększając uwalnianie insuliny, hamując glukagon, spowalniając opróżnianie żołądka i zwiększając uczucie sytości. Podstawowa różnica polega na tym, że liraglutyd ma krótszy czas działania i wymaga codziennego stosowania zamiast cotygodniowych zastrzyków.
Korzyści dla utraty wagi
Badania kliniczne wykazały, że osoby przyjmujące liraglutyd w dawce 3,0 miligramów dziennie przez 56 tygodni osiągnęły średnio 8% utratę masy ciała. Chociaż wynik ten nie jest tak dobry jak w przypadku semaglutydu, nadal przekracza próg 5% uznawany za klinicznie istotny w przypadku zespołu policystycznych jajników.
Badanie porównujące liraglutyd bezpośrednio z orlistatem u osób z otyłością wykazało, że 76% osób przyjmujących liraglutyd w dawce 3,0 miligramów osiągnęło utratę masy ciała większą niż 5%, w porównaniu do 44% w przypadku orlistatu i 30% w przypadku placebo.
W przypadku kobiet z zespołem policystycznych jajników badania wykazały, że liraglutyd w dawce od 1,2 do 1,8 miligrama dziennie przez około 28 tygodni spowodował średnią utratę masy ciała o 9,0 kilogramów i zmniejszenie wskaźnika masy ciała o 3,2 punktu.
Wpływ na objawy zespołu policystycznych jajników
Liraglutyd zapewnia szereg korzyści w leczeniu zespołu policystycznych jajników:
Poprawa regularności miesiączkowania: Badania pokazują, że 62% kobiet leczonych liraglutydem osiągnęło współczynnik krwawienia na poziomie 0,87 lub wyższym (co oznacza, że miały miesiączki w co najmniej 87% miesięcy podczas leczenia), w porównaniu do zaledwie 28% w grupie placebo.
Poprawa hormonalna: Leczenie liraglutydem zmniejsza poziom androgenów i poprawia wskaźnik wolnych androgenów. Kobiety doświadczają również poprawy wrażliwości na insulinę, która pojawia się w ciągu dwóch tygodni od rozpoczęcia leczenia, zanim nastąpi znaczna utrata masy ciała.
Korzyści metaboliczne: Liraglutyd znacząco obniża ciśnienie krwi i zmniejsza częstość występowania stanu przedcukrzycowego o 90% w dawkach od 1,8 do 3,0 miligramów dziennie. Lek ten pomaga również obniżyć poziom trójglicerydów i poprawić poziom cholesterolu.
Poprawa płodności: Liczne badania donoszą o poprawie wskaźników owulacji i udanych ciążach wśród kobiet z zespołem policystycznych jajników leczonych liraglutydem.
Działania niepożądane
Liraglutyd powoduje działania niepożądane podobne do semaglutydu:
– Częste działania żołądkowo-jelitowe:
- Nudności (najczęstsze)
- Wymioty
- Biegunka
- Zaparcia
- Dyskomfort w jamie brzusznej
- Zmniejszony apetyt
– Poważne, ale rzadkie działania niepożądane:
- Zapalenie trzustki
- Choroba pęcherzyka żółciowego
- Hipoglikemia (niski poziom cukru we krwi, zwłaszcza w połączeniu z innymi lekami przeciwcukrzycowymi)
- Zwiększona częstość akcji serca
- Nowotwory tarczycy (teoretyczne ryzyko na podstawie badań na zwierzętach)
Ważne uwagi:
- Nie wolno stosować liraglutydu podczas ciąży.
- Lek ten wymaga codziennych zastrzyków, co dla niektórych osób jest bardziej uciążliwe.
- Badania sugerują, że dłużej działające preparaty, takie jak semaglutyd, mogą powodować mniejszy dyskomfort żołądkowo-jelitowy niż liraglutyd.
3. Tirzepatyd: najnowsza i najsilniejsza opcja
Nazwy handlowe
Tirzepatyd jest dostępny pod nazwą handlową Mounjaro (dla cukrzycy typu 2 i kontroli wagi).
Uwaga: Zepbound, inna marka tirzepatydu zatwierdzona do odchudzania w Stanach Zjednoczonych, nie jest jeszcze dostępna w Europie.
Jak działa lek tirzepatyd
Tirzepatyd reprezentuje nowsze podejście do leków odchudzających. W przeciwieństwie do semaglutydu i liraglutydu, które działają wyłącznie na receptor glukagonopodobnego peptydu-1, tirzepatyd aktywuje zarówno receptory glukagonopodobnego peptydu-1, jak i receptory glukozozależnego polipeptydu insulinotropowego. To podwójne działanie potencjalnie czyni go bardziej skutecznym w odchudzaniu i poprawie metabolizmu.
Lek ten zwiększa wydzielanie insuliny, gdy poziom cukru we krwi jest podwyższony, poprawia sposób, w jaki organizm przetwarza tłuszcz, zwiększa wydatek energetyczny i tłumi apetyt.
Korzyści dla utraty wagi
Tirzepatyd powoduje największą utratę masy ciała spośród obecnie badanych leków. Badania kliniczne wykazały, że osoby przyjmujące najwyższą dawkę 15 miligramów tygodniowo mogą stracić do 22,5% początkowej masy ciała po 72 tygodniach leczenia.
Badania porównujące tirzepatyd w połączeniu z metforminą w porównaniu z samą metforminą u kobiet z zespołem policystycznych jajników wykazały dramatyczne różnice. Grupa, w której połączono dwa leki, osiągnęła średnią utratę masy ciała wynoszącą 8,65 kilograma, przy czym 90% uczestniczek straciło na wadze, w porównaniu ze średnią utratą wynoszącą zaledwie 1,09 kilograma, przy czym tylko 56,5% straciło na wadze w grupie, która stosowała tylko metforminę.
Wpływ na objawy zespołu policystycznych jajników
Poprawa masy ciała i parametrów metabolicznych: Tirzepatyd wykazuje lepszą utratę masy ciała w porównaniu z innymi lekami, co oznacza większą poprawę w zakresie insulinooporności i parametrów metabolicznych.
Regulacja hormonalna: Podobnie jak w przypadku innych agonistów receptora glukagonopodobnego peptydu-1, tirzepatyd prawdopodobnie poprawia poziom androgenów i równowagę hormonalną.
Korzyści reprodukcyjne: Kobiety zgłaszają przywrócenie cyklu miesiączkowego i poprawę innych objawów zespołu policystycznych jajników, choć potrzebne są dalsze badania w celu ilościowego określenia tych efektów.
Działania niepożądane
Tirzepatyd powoduje działania niepożądane podobne do innych leków z grupy agonistów receptora glukagonopodobnego peptydu-1:
– Częste działania żołądkowo-jelitowe:
- Nudności
- Biegunka
- Wymioty
- Zaparcia
- Ból brzucha
- Zmniejszony apetyt
– Poważne, ale rzadkie działania niepożądane:
- Zapalenie trzustki
- Problemy z pęcherzykiem żółciowym
- Nowotwory tarczycy (ostrzeżenie w ramce od organów regulacyjnych)
- Hipoglikemia w połączeniu z insuliną lub pochodnymi sulfonylomocznika
Ważne uwagi:
- Nie wolno stosować tirzepatydu w czasie ciąży lub jeśli pacjentka planuje wkrótce zajść w ciążę.
- Ten lek jest stosunkowo nowy, więc długoterminowe dane dotyczące bezpieczeństwa w młodszych populacjach bez cukrzycy pozostają ograniczone.
- Wyższe dawki zwiększają ryzyko i nasilenie działań niepożądanych
Porównanie skuteczności: Który lek działa najlepiej?
Porównując leki odchudzające na zespół policystycznych jajników, kilka kluczowych czynników decyduje o tym, która opcja jest dla Ciebie najlepsza:
Wielkość utraty masy ciała
Na podstawie badań klinicznych, leki te zajmują następujące pozycje pod względem średniej utraty masy ciała:
- Tirzepatyd: 21% do 22,5% początkowej masy ciała (najwyższa dawka, 72 tygodnie)
- Semaglutyd: 15% do 17% początkowej masy ciała (najwyższa dawka, 68 tygodni)
- Liraglutyd: 8% początkowej masy ciała (najwyższa dawka, 56 tygodni)
- Metformina: 2 do 3 kilogramów (umiarkowany efekt, ale utrzymujący się przez lata)
- Orlistat: 2 do 3 kilogramów (umiarkowany efekt)
Poprawa objawów zespołu policystycznych jajników
Wszystkie leki wykazują korzyści w przypadku objawów zespołu policystycznych jajników, choć poprzez różne mechanizmy:
- Agoniści receptora glukagonopodobnego peptydu-1 (semaglutyd, liraglutyd, tirzepatyd) zapewniają najbardziej kompleksowe korzyści, poprawiając wagę, insulinooporność, równowagę hormonalną, regularność miesiączek i płodność. Leki te wykazują szybki wpływ na cykle miesiączkowe, czasami w ciągu dwóch tygodni.
- Metformina jest szeroko stosowana w leczeniu zespołu policystycznych jajników i pozostaje bezpieczna podczas prób zajścia w ciążę. Zapewnia ona stałe korzyści w zakresie insulinooporności, poprawy hormonalnej i regularności miesiączkowania, choć wykazanie efektów trwa dłużej niż w przypadku nowszych leków.
- Orlistat przede wszystkim korzystnie wpływa na utratę masy ciała i metabolizm lipidów, z pośrednim wpływem na inne objawy zespołu policystycznych jajników poprzez redukcję masy ciała.
Tolerancja i skutki uboczne
Twoja tolerancja na skutki uboczne może decydować o tym, który lek będzie dla Ciebie najlepszy:
- Leki będące agonistami receptora glukagonopodobnego peptydu-1 powodują znaczące skutki uboczne ze strony przewodu pokarmowego u około 45% użytkowników, choć te skutki uboczne zwykle ustępują z czasem. Rzadkie, ale poważne zagrożenia obejmują zapalenie trzustki i problemy z pęcherzykiem żółciowym.
- Metformina powoduje skutki uboczne ze strony układu pokarmowego u około 25% użytkowników, głównie biegunkę i nudności. Preparaty o przedłużonym uwalnianiu znacznie zmniejszają te skutki uboczne. Lek ten charakteryzuje się doskonałym długoterminowym bezpieczeństwem.
- Orlistat powoduje skutki żołądkowo-jelitowe u większości użytkowników, które są bezpośrednio związane ze spożyciem tłuszczu w diecie. Te skutki uboczne mogą być społecznie krępujące i mogą ograniczać przestrzeganie zaleceń lekarskich.
Discussion about this post