Skutki uboczne escitalopramu i sposoby radzenia sobie z nimi

Escitalopram należy do grupy selektywnych inhibitorów wychwytu zwrotnego serotoniny. Lekarze przepisują escitalopram głównie w leczeniu depresji i zaburzeń lękowych. Escitalopram zmienia równowagę serotoniny w mózgu, poprawiając w ten sposób nastrój, zmniejszając niepokój i przywracając stabilność emocjonalną.

W tym artykule wyjaśnimy mechanizm działania leku escitalopram, opiszemy skutki uboczne escitalopramu i podpowiemy, jak zmniejszyć lub uniknąć tych skutków ubocznych.

Lek Escitalopram jest zwykle sprzedawany pod nazwami handlowymi Cipralex lub Lexapro.

Jak działa lek escitalopram

Escitalopram działa poprzez hamowanie białka transportera serotoniny na komórkach nerwowych w mózgu. Serotonina jest substancją chemiczną w mózgu, która przekazuje sygnały między komórkami nerwowymi i pomaga regulować nastrój, sen, apetyt i inne funkcje.

Białko transportera serotoniny normalnie usuwa serotoninę z przestrzeni między komórkami nerwowymi, zmniejszając w ten sposób aktywność serotoniny. Escitalopram zapobiega usuwaniu serotoniny przez białko transportujące, zwiększając tym samym ilość serotoniny w przestrzeni między komórkami nerwowymi. Ten wzrost ilości serotoniny wzmacnia komunikację między komórkami nerwowymi w obszarach mózgu, które kontrolują nastrój, stres i przetwarzanie emocji.

Zwiększona aktywność serotoniny zmniejsza objawy depresji, obniża niepokój oraz poprawia sen i koncentrację. Jednak wyższa aktywność serotoniny wpływa również na wiele narządów w organizmie, co prowadzi zarówno do korzyści, jak i działań niepożądanych.

Częste działania niepożądane escitalopramu

1. Nudności

Nudności są najczęstszym działaniem niepożądanym escitalopramu. Nudności występują, ponieważ receptory serotoninowe w żołądku i jelitach ulegają nadmiernej stymulacji, gdy escitalopram zwiększa poziom serotoniny. Receptory serotoninowe to białka na komórkach nerwowych, które wykrywają serotoninę i reagują na nią. Receptory te wysyłają sygnały do ośrodka wymiotnego w mózgu, co wywołuje uczucie nudności. Badania kliniczne wykazują, że nudności występują u ponad 10% osób przyjmujących escitalopram.

Lek escitalopram należy przyjmować z jedzeniem, aby zmniejszyć podrażnienie żołądka. Pomocne może być również spożywanie mniejszych posiłków i unikanie pikantnych lub tłustych potraw. Nudności zwykle stają się łagodniejsze po pierwszych 3-4 tygodniach stosowania escitalopramu, ponieważ organizm dostosowuje się do tego leku.

2. Ból głowy

Ból głowy występuje często u osób przyjmujących escitalopram. Escitalopram zwiększa poziom serotoniny w naczyniach krwionośnych w mózgu, co może powodować zwężenie lub rozszerzenie naczyń krwionośnych. Te zmiany średnicy naczyń krwionośnych aktywują wrażliwe na ból nerwy w mózgu, co skutkuje bólem głowy. To działanie niepożądane występuje u ponad 10% osób przyjmujących escitalopram.

Należy pić wystarczającą ilość wody, odpowiednio odpoczywać i w razie potrzeby stosować łagodne leki przeciwbólowe. Jeśli ból głowy utrzymuje się lub staje się silny, należy skonsultować się z lekarzem.

3. Bezsenność

Bezsenność występuje, ponieważ escitalopram stymuluje pewne receptory serotoniny, które regulują cykl snu i czuwania. Nadmiar serotoniny w niektórych obszarach mózgu utrzymuje aktywność mózgu, co utrudnia zasypianie. To działanie niepożądane występuje u około 10% osób przyjmujących escitalopram.

4. Zwiększona potliwość

Zwiększona potliwość występuje, ponieważ serotonina stymuluje receptory w podwzgórzu – części mózgu, która kontroluje temperaturę ciała. Stymulacja ta aktywuje gruczoły potowe w całym ciele. Zwiększona potliwość występuje u 5-10% osób przyjmujących escitalopram.

5. Zaburzenia seksualne

Zaburzenia seksualne są częstym skutkiem ubocznym stosowania escitalopramu. Escitalopram zwiększa poziom serotoniny, tym samym hamując dopaminę w szlakach mózgowych, które kontrolują pożądanie seksualne i podniecenie. Ta nierównowaga zmniejsza pożądanie seksualne, opóźnia orgazm lub utrudnia orgazm. Ten efekt uboczny występuje u 15-20% osób przyjmujących escitalopram.

6. Suchość w ustach

Suchość w ustach występuje, ponieważ escitalopram zmniejsza stymulację gruczołów ślinowych poprzez szlaki serotoniny i noradrenaliny. To zmniejszenie przepływu śliny powoduje uczucie suchości i dyskomfortu w jamie ustnej. Suchość w jamie ustnej występuje u około 5-10% osób przyjmujących escitalopram.

7. Senność

Senność wynika z uspokajającego działania serotoniny na pewne obszary mózgu. Efekt ten spowalnia aktywność mózgu i powoduje zmęczenie lub senność. Senność występuje u około 5-10% osób przyjmujących escitalopram.

Rzadkie, ale poważne skutki uboczne stosowania escitalopramu

8. Hiponatremia

Escitalopram może powodować niski poziom sodu we krwi – stan zwany hiponatremią. Stan ten występuje, ponieważ serotonina stymuluje uwalnianie hormonu antydiuretycznego, który sprawia, że nerki zatrzymują wodę. Zatrzymana woda rozcieńcza sód we krwi. Hiponatremia występuje rzadko, ale ryzyko jej wystąpienia wzrasta u osób starszych i osób przyjmujących leki moczopędne.

Należy zwracać uwagę na dezorientację, ból głowy, osłabienie lub drgawki, które mogą wskazywać na ciężką hiponatremię. Osoby starsze mogą wymagać regularnych badań krwi.

9. Zespół serotoninowy

Zespół serotoninowy jest poważnym, ale rzadkim działaniem niepożądanym escitalopramu. Ten efekt uboczny występuje, gdy poziom serotoniny staje się nadmiernie wysoki, zwłaszcza gdy escitalopram jest łączony z innymi lekami, które zwiększają poziom serotoniny. Objawy zespołu serotoninowego obejmują pobudzenie, sztywność mięśni, szybkie bicie serca, wysokie ciśnienie krwi i wysoką temperaturę ciała.

W przypadku wystąpienia tych objawów należy natychmiast zgłosić się do lekarza. Aby zapobiec wystąpieniu zespołu serotoninowego, nie należy łączyć escitalopramu z innymi lekami zwiększającymi stężenie serotoniny.

10. Nieprawidłowe krwawienie

Nieprawidłowe krwawienie może wystąpić, ponieważ escitalopram zwiększa poziom serotoniny w płytkach krwi. Płytki krwi zwykle wykorzystują serotoninę do tworzenia skrzepów podczas krwawienia. Escitalopram zmniejsza ilość serotoniny w płytkach krwi, osłabiając w ten sposób zdolność do tworzenia skrzepów krwi. Mechanizm ten zwiększa ryzyko krwawienia z nosa, dziąseł lub poważniejszych krwawień w żołądku lub mózgu. Ten efekt uboczny występuje rzadko, ale ryzyko wzrasta w przypadku przyjmowania niesteroidowych leków przeciwzapalnych, aspiryny lub leków przeciwzakrzepowych.

Należy zachować ostrożność, jeśli zauważy się łatwe powstawanie siniaków, przedłużające się krwawienie ze skaleczeń, krew w stolcu lub czarny smolisty stolec. Aby zmniejszyć ryzyko, należy unikać niepotrzebnego stosowania leków rozrzedzających krew i w razie potrzeby skonsultować się z lekarzem.

11. Zmiany rytmu serca (wydłużenie odstępu QT)

Escitalopram może powodować zmianę aktywności elektrycznej serca, znaną jako wydłużenie odstępu QT. Escitalopram blokuje niektóre kanały jonowe w komórkach serca, opóźniając w ten sposób regenerację elektryczną serca po każdym uderzeniu. Opóźnienie to może powodować nieregularny rytm serca, w tym torsades de pointes – potencjalnie niebezpieczną arytmię. Ten efekt uboczny występuje rzadko, ale ryzyko jest wyższe u osób przyjmujących duże dawki escitalopramu, osób starszych lub osób z istniejącymi wcześniej chorobami serca lub z niskim poziomem potasu i magnezu.

W przypadku wystąpienia zawrotów głowy, omdlenia lub szybkiego i nieregularnego bicia serca należy natychmiast zgłosić się do lekarza. Lekarze mogą monitorować czynność serca za pomocą elektrokardiogramu, jeśli występują czynniki ryzyka.

Powyżej wymieniono działania niepożądane escitalopramu. Lek ten zwiększa aktywność serotoniny w mózgu, poprawiając w ten sposób nastrój i zmniejszając niepokój, ale także wpływa na wiele układów w całym organizmie. Większość działań niepożądanych escitalopramu można opanować dzięki uważnemu monitorowaniu, dostosowaniu stylu życia i komunikacji z lekarzem. Świadomość rzadkich, ale poważnych reakcji ma zasadnicze znaczenie dla zapewnienia bezpieczeństwa podczas leczenia escitalopramem.