Wodogłowie u dzieci: płyn w mózgu

Co to jest wodogłowie?

Wodogłowie to stan, w którym podstawową cechą jest nadmierne gromadzenie się płynu w mózgu. Chociaż wodogłowie było kiedyś znane jako „woda w mózgu”, „woda” jest w rzeczywistości płynem mózgowo-rdzeniowym (CSF) – przezroczystym płynem otaczającym mózg i rdzeń kręgowy. Nadmierna akumulacja płynu mózgowo-rdzeniowego powoduje nieprawidłowe rozszerzenie przestrzeni w mózgu zwanych komorami. To rozszerzenie powoduje potencjalnie szkodliwy nacisk na tkanki mózgu. Wodogłowie może być wrodzone lub nabyte. Wrodzone wodogłowie występuje przy urodzeniu i może być spowodowane nieprawidłowościami genetycznymi lub zaburzeniami rozwojowymi, takimi jak rozszczep kręgosłupa i przepuklina mózgowa. Wodogłowie nabyte rozwija się w momencie porodu lub w pewnym momencie później i może dotyczyć osób w każdym wieku. Na przykład wodogłowie ex-vacuo występuje, gdy dochodzi do uszkodzenia mózgu spowodowanego udarem lub urazem. Wodogłowie normotensyjne występuje najczęściej u osób starszych. Może wynikać z krwotoku podpajęczynówkowego, urazu głowy, infekcji, guza lub powikłań po operacji, chociaż u wielu osób rozwija się wodogłowie z normalnym ciśnieniem bez oczywistej przyczyny. Objawy wodogłowia różnią się w zależności od wieku, progresji choroby i indywidualnych różnic w tolerancji na CSF. W okresie niemowlęcym najbardziej oczywistym objawem wodogłowia jest często szybki wzrost obwodu głowy lub niezwykle duży rozmiar głowy. U starszych dzieci i dorosłych objawy mogą obejmować ból głowy, po którym następują wymioty, nudności, obrzęk tarczy nerwu wzrokowego, który jest częścią nerwu wzrokowego), odchylenie oczu w dół (tzw. „zachód słońca”), problemy z równowagą, osłabienie koordynacja, zaburzenia chodu, nietrzymanie moczu, spowolnienie lub utrata rozwoju (u dzieci), letarg, senność, drażliwość lub inne zmiany osobowości lub funkcji poznawczych, w tym utrata pamięci. Wodogłowie diagnozuje się na podstawie klinicznej oceny neurologicznej i przy użyciu technik obrazowania czaszki, takich jak ultrasonografia, tomografia komputerowa (CT), rezonans magnetyczny (MRI) lub techniki monitorowania ciśnienia.

Czy jest jakieś leczenie?

Wodogłowie najczęściej leczy się chirurgicznym założeniem systemu przetokowego. Ten system kieruje przepływ płynu mózgowo-rdzeniowego z miejsca w ośrodkowym układzie nerwowym do innego obszaru ciała, gdzie może być wchłaniany jako część procesu krążenia. Ograniczoną liczbę pacjentów można leczyć za pomocą alternatywnej procedury zwanej trzecią komorą żołądka. W tej procedurze w dnie trzeciej komory wykonywany jest mały otwór, który umożliwia płynowi mózgowo-rdzeniowemu ominięcie przeszkody i przepływ w kierunku miejsca resorpcji na powierzchni mózgu.

Jaka jest prognoza?

Rokowanie dla pacjentów ze zdiagnozowanym wodogłowiem jest trudne do przewidzenia, chociaż istnieje pewna korelacja między konkretną przyczyną wodogłowia a wynikiem pacjenta. Rokowanie dodatkowo komplikuje obecność powiązanych zaburzeń, terminowość diagnozy i powodzenie leczenia. Objawy wodogłowia z normalnym ciśnieniem zwykle nasilają się z czasem, jeśli stan nie jest leczony, chociaż niektóre osoby mogą odczuwać tymczasową poprawę. Nieleczony postępujący wodogłowie jest śmiertelny, z rzadkimi wyjątkami. Rodzice dzieci z wodogłowiem powinni być świadomi, że wodogłowie stanowi zagrożenie zarówno dla rozwoju poznawczego, jak i fizycznego. Leczenie przez interdyscyplinarny zespół lekarzy, specjalistów rehabilitacji i ekspertów edukacyjnych ma kluczowe znaczenie dla pozytywnego wyniku. Wiele dzieci, u których zdiagnozowano to zaburzenie, odnosi korzyści z terapii rehabilitacyjnych i interwencji edukacyjnych i prowadzi normalne życie z niewielkimi ograniczeniami.